________________
[૫૦]
બધૂછત્રીશી-ભાષાના
૪ | રાઝિયવિપર [ પૂર્વે સાદિસાન્તભાંગાવાળા પ્રબન્ધના ચારભેદમાંથી ત્રણભેદનું સ્વરૂપ દર્શાવીને હવે શરીરપ્રયાગબધે નામના ચેથા પ્રગબન્ધનું સ્વરૂપ કહેવાય છે. ]
દારિકબજૂ-ક્રિય બન્ધ-આહારકબન્ય-તેજસબન્ધ-અને કામણબન્ધ એ પાંચ પ્રકારે શરીરપ્રયોગબબ્ધ છે [ તેમાં પણ દરેક શરીરના સર્વબન્ધ અને દેશબબ્ધ એમ બે બે ભેદ છે ] ત્યાં
દારિકન સબન્ધ પૂડાના દ્રષ્ટાન્તપૂર્વક એક સમયવાળે પૂર્વે કહેલો હોવાથી ૧ સમયપ્રમાણ છે, અને દેશબધ જઘન્યથી ૧ સમયપ્રમાણ છે તે આ પ્રમાણે– - જ્યારે વાયુ અથવા મનુષ્ય અથવા તિર્યચપંચેન્દ્રિય એ ત્રણમાંને કેઈ–એક જીવ ઉત્તરકિય શરીર રચીને તે શરીર છેડી દઈ પુન: દારિકને સબધ એક સમય પ્રમાણ કરીને પુન: બીજે સમયે દારિકનો દેશ બન્ધ પ્રારંભી એક સમયબાદ (એટલે ત્રીજે સમયે) મરણ પામી જાય તે ઐદારિકન દેશાબ જઘન્યથી ૧ સમયને પ્રાપ્ત થયો ગણાય, પુન: દારિકને દેશબધ ઉત્કૃષ્ટથી ત્રણપાપમમાં એક સમયનૂન છે. તે કેવી રીતે? તે કહેવાય છે કે-જે કારણથી દારિકશરીરીજીનું ઉત્કૃષ્ટ આયુષ્ય ૩ ૫૯પમ છે, તેમાં પ્રથમ સમયે સર્વબબ્ધ હોય છે, અને બાકીના સર્વકાળ સુધી દેશબબ્ધ હોય છે માટે, થાય છે, પરંતુ છે સમય પ્રત્યુત્પન્ન (=વર્તમાનકાલીન) સમ્બન્ધ ન રહેતાં ભૂતપૂર્વ સમ્બન્ધ થઈ જાય છે માટે પાંચમાજ સમયનું ગ્રહણ ક્યું છે.
પુનઃ પૂર્વપ્રોગપ્રત્યાયિક સમ્બન્ધ કર્મના ઉદયજન્ય છે તથા ક્ષાયોપશમિક (પૌગલિક) યોગ-વીર્યવાળો છે, અને આ પ્રત્યુપ્ર પ્રત્ય સંબન્ધ કર્મોદયજન્યના અભાવવાળો અને ક્ષાયિક (આત્મિક) યોગ-વિર્ય વાળે છે એ ભિન્નતા છે.
* સિદ્ધાન્તોમાં સંધાતપરિશાટના વર્ણનમાં પ્રથમસમયે સંઘાત બીજાદિસમયે સંઘાત-પરિપાટમિશ્ર અને અત્યસમયે કેવળ પરિશાટ કહ્યા છે, “પરિશાટ એટલે ભવધારણીય દેહપુદ્ગલેને ત્યાગ” એવો અર્થ થાય છે,
