________________
[૨૩૬]
શ્રી નિગાદછત્રીશી-ભાષાન્તર
અહિં તાત્પર્ય એ છે કે જેટલા અને જે આકાશપ્રદેશમાં વિવક્ષિત એક નિગદ અવગાહેલી છે, તેટલા અને તેજ આકાશપ્રદેશોમાં સૂક્ષ્મપરિણામવડે બીજી પણ અસંખ્યનિગેદો અવગાહેલી છે, અને દરેક નિગોદમાં અનંત, અનંતજીવ છે, અને દરેક જીવ વિવક્ષિત નિગોદમાં વ્યાપ્ત થઈને રહેલો હોય છે. તેવા એક અવગાહના (એટલે તય અવગાહના) વાળા અસંખ્ય નિગાદોના સમૂહનું નામ જ કહેવાય છે. વળી તે ગોળાને (અથવા ગાળામાં) એકેક આકાશપ્રદેશ ( અથવા અવગાહના પ્રદેશ) છોડીને અને (જેટલા આકાશપ્રદેશ છેડીને રહે તેટલાજ) બીજા બીજા આકાશપ્રદેશોની અણિમાં વ્યાપ્ત થઈને ( એટલે બીજા ગાળામાં વ્યાપ્ત થઈને ) છએ દિશાઓમાં જે બીજી અસંખ્ય નિગદ દરેક અવગાહનામાં (વ્યાપ્ત થઇને) રહેદાય તે ગાળો એમ કહેલા નિયમ પ્રમાણે વિભાવગાહી નિગોદોમાંની દરેક નિગોદ પ્રત્યે જુદો જુદો ગોળો ગણવો હોય તે ગણી શકાય પરંતુ તેમ ગણવાથી આગળ કહેલી ગણિત વ્યવસ્થા જરાપણ સાચવી શકાશે નહિં એટલું જ નહિં પણ કહેવાને ઈચ્છેલું જે ઉત્કૃષ્ટપદ અને જઘન્યપદ તેની વ્યવસ્થા પણ જાળવી શકાશે નહિં. તેમજ નિગદોને જેમ પરસ્પર સંક્રાન્ત - ગણી છે તેમ ગોળાઓ પણ એક બીજામાં વિપમાવગાડવડે પરસ્પર સંકાન્ત ગણવા પડશે. માટે વિવક્ષિત નિગોદાવગાહમાં સમાવગાહી અને તેનાથી અસંખ્યગુણ વિષમાવગાહી એ બન્ને પ્રકારની નિગોદો મેળવીને ( લયમાં રાખીને ) એકેક ગાળે ક૫. ચાલુ ગાથાની ટીકામાંજ આ અભિપ્રાય સ્પષ્ટપણે કહ્યો છે. ગેળા એ નામ જે કે સમાવગાહી નિગદને અંગેજ છે, પરતું એમાં જ્યારે છે અથવા જીવપ્રદેશો ગણવા હોય ત્યારે વિશ્વમાંવગાહી નિગોદના છો તથા જીવપ્રદેશ ગણત્રી બહાર રાખવાના નથી તેમાં પણ એટલું વિશેષ છે કે ઉત્કૃષ્ટ પદ ( વિવાિત ગળાના મધ્યપ્રદેશ) ને આક્રમણ કરી રહેલી સર્વવિષમાવગાહી નિગોદાના છો તથા જીવપ્રદેશો અવશ્ય ગણવાના છે. અને એજ વિવક્ષિત ગેળામાં ઉત્કૃષ્ટ પદ છોડીને રહેલી જે વિષમાવગાહી નિગોદે છે તેના જીવો તથા જીવ પ્રદેશો તે ગેળા સંબંધિ ગણવાના નથી, પણ અન્યગળા સંબંધિ ગણવાના છે.
૨ વિવક્ષિત નિગોદાવગાહ ક્ષેત્રમાં ૧ પ્રદેશનૂન, ૨ પ્રદેશનૂન, ૩ - દેશનૂન ઇત્યાદિ અસંખ્ય અવગાહભેદ પ્રદેશ હાનિના છે, અને તે પ્રદેશાધિક
