________________
શ્રી નિગોદ છત્રીશી-ભાષાન્તર,
[૧૭] (પુન: એ એક નિગોદમાં રહેલા અનંતછમાંને) દરેક જીવ પોતપોતાની અવગાહનામાં અસંખ્ય આત્મપ્રદેશાવાળ હોય છે, (તે અસંખ્ય આત્મપ્રદેશ એટલા બધા છે કે ) તે જીવ સૂક્ષ્મનિગોદ (રૂપ અવસ્થા) માં અતિસંકુચિત થઈને રહ્યા હોય તે અંગુલના અસંખ્યાતમાભાગ માત્રમાં રહેલા અસંખ્ય આકાશપ્રદેશવાળા અલ્પઆકાશમાં વ્યાપ્ત થાય છે ( રહે છે, પરન્તુ જે એમને કોઈપણ જીવ પોતાના આત્મપ્રદેશને જે (સંસ્થાનાદિપ્રત્યયથી) વિસ્તૃત કરે તો (એક આકાશપ્રદેશ અધિક બે આકાશપ્રદેશ અધિક ત્રણ આકાશપ્રદેશ અધિક ચાવત્ સંખ્યા અને અસંખ્ય આકાશપ્રદેશ અધિક ક્ષેત્રમાં અવગાહ કરી શકતો હેવાથી) ઘણું અતિઘણું યાવત્ કેવલિસમુદ્દઘાત અવસ્થામાં સર્વ લોકાકાશના પ્રદેશમાં (ચિદ રાજમાં) વ્યાપ્ત થઈ શકે છે. (કે જે વખતે એકેક આકાશપ્રદેશમાં તે કેવલિસમુદ્યાતગતજીવન એકેક આત્મપ્રદેશ અવગહેલો હોય છે. ) અને તે કારણથી જ સવજીવશશિની અપેક્ષાએ એક આકાશપ્રદેશમાં જઘન્યથી સવનિગોદને અસંખ્યાતમ અંશ અવગાહેલ હોય છે. (એ પ્રમાણે અસંખ્ય
૧ પૂર્વભવમાં બંધાયેલા સંસ્થાનનામકર્મને અનુસરે જીવોની જે નાની મેથી અવગાહના નિર્મિત થયેલી હોય છે તે સંસ્થાન પ્રત્યયથી, અને સાતે સમુદ્દઘાત અવસરે જે મૂળ અવગાહનાથી વ્યતિરિક્ત અવગાહના થાય તે સમુદ્યાત પ્રત્યયથી, અને યોગનિરોધ સમયે જે અવગાહના મૂળ શરીરથી ૩ માં ભાગની થવી તે ગનિરોધ પ્રત્યયથી ગણવી. ઈત્યાદિ અવગાહના જૂનાધિક થવાના હેતુઓ શાસ્ત્ર અનુસાર સ્વયં વિચારવા.
૨ તે કારણથી એટલે દરેક જીવ સંસ્થાનાદિ પ્રત્યયથી જૂનાધિક ક્ષેત્રમાં અવગાહેલો હોવાથી.
૩ સર્વ લોકાકાશમાં રહેલા સર્વ નિગોદાદિ સર્વ જીવોની અપેક્ષાએ,
૪ તાત્પર્ય એ છે કે એક આકાશપ્રદેશમાં જઘન્યથી જેટલા જીવો અવગાહ્યા છે તે જીવો સમગ્રલકવર્તી સર્વનિગેની અથવા સર્વ જીવોની અપેક્ષાએ અસંખ્યાતમાભાગ જેટલા છે. અથવા એક આકાશપ્રદેશમાં જધન્યથી અવગાહી રહેલા એ જીવોના આત્મપ્રદેશો તે પણ સમગ્રલોકવર્તી સર્વજીવોની અપેક્ષાએ અસંખ્યાતમાભાગ જેટલા છે, અથવા એક આકા
