________________
શ્રી નિગોદ છત્રીશી-ભાષાન્તર. [૨૨૩] ભાગ જેટલા ક્ષેત્રમાં છે તે છે નિગોદ માત્ર ક્ષેત્રાવગાહનાવાળા ગણાય અર્થાત જેટલા જે આકાપ્રદેશમાં એક નિગોદ અવગાહ્યા છે, તેટલી સંખ્યાવાળા તેજ આકાશપ્રદેશમાં બીજા આકાશપ્રદેશોને સ્પર્યા વિના જે નિગોદ અવગાહ્યા છે તે (નિગોદ માત્રાવગાહનાવાળા એટલે) એકાવગાહનાવાલા નિગાદજી કહેવાય, તે
એકાવગાહી નિગોદાવડેજ જઘન્યપદની જે સ્પર્શના એટલે અવગાહના અર્થાત એકાવગાહી નિગોદાવડે જે સ્પાયલું જઘન્યપદ) તે નિગોદમાત્રાવગાહના પ્રમાણમ્પના (વાળું) કહેવાય, તે કારણથી એટલે ખંડગાળા બનાવનારી નિગોદાએ તે જઘન્યપદની સ્પશના નહિં કરેલી હોવાથી (અર્થાત ખંડગાળાને ઉત્પન્ન કરનારી નિગોદાવડે તે જવન્યપદ નહિં સ્પર્શાવેલું હોવાથી જઘન્યપદમાં જીવપ્રદેશ છેડા છે, ઇતિ અધ્યાહાર:).
આ પ્રકરણમાં જે વાઘ કહેવાય છે તે એક આકાશપ્રદેશનું ( આકાશના એક પ્રદેશનું નામ છે ) કે જે આકાશપ્રદેશમાં સર્વથી થોડા જીવપ્રદેશ હોય તે જઘન્યપદ નામનો આકાશપ્રદેશ ભૂમિતલ પાસે રહેલ ઓરડાની અંદરના ખણુના છેલ્લા ભાગ સરખે છે અને તે આકાશપ્રદેશને અથવા જઘન્યપદને એકાવાહી નિગોદજ સ્પર્શે છે, પણ ખંડગાળાને બનાવનારી નિગોદો સ્પર્શતી નથી કારણકે તુલ્યાવગાહી નિગાદો શિવાયની પ્રદેશહાનિવૃદ્ધિવાળી ( વિષમાવગાહી) નિમેદની પ્રાપ્તિ તે સ્થાને છે નહિં (કારણકે ત્રણ દિશિએ અલક આવેલ હોય છે. ) સ્થાપના સાથેના ચિત્રમાં જુઓ,
અહિં કલ્પના તરીકે ધારો કે જઘન્યપદને ૧૦૦ જીવ સ્પશે છે, વાસ્તવિક રીતે તે એક પણ નિગોદ અનંત જીવાધિષ્ઠિત (અનંત જીવાત્મક ) છે. અને જ્યાં વિવક્ષિત એક નિગદ છે ત્યાં એક અવગાહનાવાળી (એટલે તુલ્યાવગાહી-રામાવગાહી ) અસંખ્ય નિગોદ (અવશ્ય) હોય છે. (એ પ્રાસંગિક વાત કહી.) તે હવે કલ્પનાવડે કપેલા ૧૦૦ જીપમાં દરેક જીવન કલપના તરીકે ધારે કે લાખ લાખ આત્મપ્રદેશે ત્યાં જઘન્યપદમાં અવગાહ્યા છે. વાસ્તવિક રીતે તો તે નિગોદમાં દરેક જીવે સંપૂર્ણ કાકાશના પ્રદેશરાશિ જેટલા (લાકના જેટલા આકાશપ્રદેશ છે તેટલાજ તુલ્ય)
