Shadbhashachandrika

Author(s): Kamlashankar Pranshankar
Publisher: Rajkiya Granthamaladhikar Mumbai

Page 570

APPENDIX: APABHRAMSA.
( तुच्छरागेति दूतीकृतं नायकस्यामन्त्रणम् । हे तुच्छराग ! तस्या नायिकायाः अन्यद् यत्तुच्छं तदाख्यातुं न याति । नायिकायाः किंभूतायाः । तुच्छमध्यायाः । पुनः किंभूतायाः । तुच्छजल्पनशीलायाः । पुनः किंभूतायाः । तुच्छाच्छरोमावल्याः । पुनः किंभूतायाः । तुच्छतरहासायाः । पुनः किंभूतायाः । प्रियवचनमलभमानायाः । पुनः किंभूतायाः । तुच्छकायमन्मथनिवासायाः तुच्छकाये मन्मथनिवासो यस्याः सा । तुच्छकायत्वं भर्तुर्विरहात् । कटरीत्याश्चर्ये । येन कारणेन मुग्धायाः स्तनान्तरं मनोवर्त्मनि न माति । स्तनयोरतिपीनत्वादन्तरस्यातितुच्छत्वं वर्णितमित्यर्थः ॥ ). डसे :
फोडेन्ति जे हियडउं अप्पणउं ताहं पराई कवण घण । रक्खेज्जहु लोअहो अप्पणा वालहे जाया विसम थण ॥ स्फोटयन्ति ये हृदयमात्मनः तेषां परकीया किं घृणा । रक्षयत लोका आत्मानं बालाया जाताः विषमस्तनाः ॥
( यौ स्तनौ आत्मनो हृदयं स्फोटयतः तयोः परकीया घृणा दया किम् । हे लोकाः आत्मानं रक्षत यतः कारणात् बालायाः विषमौ स्तनौ जातावित्यर्थः ). हुमाम्भ्यसः ॥ ३ । ४ । २२ ॥ P. 271—
भल्ला हुआ जु मारिआ बहिणि महारा कन्तु लज्जेज्जं तु वयंसिअहु जइ भग्गा घरु एन्तु ॥ भव्यं भूतं यत् मारितः भगिनि मदीयः कान्तः । जां प्राप्स्ये तर्हि वयस्यानां यदि भना गृहमैष्यत् ॥ ( वयस्याभ्यो वयस्यानां वा ).
स्त्रियां ङः ॥ ३ । ४ । २० । P. 271
वायसु उड्डावन्तिअए पिउ दिउ सहसत्ति ।
अद्धा वलया महिहि गय अद्धा फुट्ट तडत्ति ॥ वायसमुड्डापयन्त्या प्रियः दृष्टः सहसेति ।
151
अर्धानि वलयानि मह्यां गतानि अर्धानि फुट्टानि त्रटदिति ॥ ( उड्डापयन्त्या स्त्रिया । मह्यां गतानि भूमौ पतितानि अर्धानि त्रटदिति कृत्वा स्फुटानि ).
अडडडुल्लाः स्वार्थिककलुक् च ॥ ३ । ३ । २९ ॥ P. 271–
अ
विरहानल - जाल - करालिअउ पहिउ पन्थि जं दिउ । तं मेलवि सव्वहिं पन्थिअहिं सोजि किअउ अग्गिट्ठर ॥ विरहानलज्वालाकरालितः पथिकः पथि यस्मात् दृष्टः । तं मिलित्वा सर्वैः पथिकैः स एव कृतः अग्निष्ठः ॥