Sabhashya Tattvarthadhigam Sutrani

Author(s): Motilal Laghaji Oswal
Publisher: Motilal Laghaji Oswal

Page 248

संभाष्यतत्वार्थाधिगमसूत्रेषु १७६ अनशनावमौदर्यवृत्तिपरिसंख्यानरसपरित्यागविविक्तशय्यासनकायक्लेशा बाह्यं तपः ॥ १९ ॥
अनशनं अवमौदर्यवृत्तिपरिसङ्ख्यानं रसपरित्यागः विविक्तशय्यासनता कायक्लेश इत्येतत्षड्विधं बाह्यं तपः सम्यग्योगनिग्रहो गुप्तिरित्यतः प्रभृति सम्यगित्यनुवर्तते । संयमरक्षणार्थ कर्मनिर्जरार्थ च चतुर्थषष्ठोष्टमादि सम्यगनशनं तपः ॥
अवमौदर्यम् अवममित्यूननाम । अवममुदरमस्य अवमोदरः अवमोदरस्य भावः अवमौदर्यम् । उत्कृष्टावकृष्टौ वर्जयित्वा मध्यमेन कवलेन त्रिविधमवमौदर्यं भवति । तद्यथा । अल्पाहारावमौदर्यमुपार्धावमौदर्य प्रमाणप्राप्तात्किंचिदूनावमौदर्यमिति कवलपरिसङ्ख्यानं च प्रारद्वात्रिंशद्भयः कवलेभ्यः॥ ___ वृत्तिपरिसङ्ख्यानमनेकविधम् । तद्यथा । उत्क्षिप्तान्तप्रान्तचर्यादीनां सक्तुकुल्माषौदनादीनां चान्यतममभिगृह्यावशेषस्य प्रत्याख्यानम् ॥
रसपरित्यागोऽनेकविधः। तद्यथा । मद्यमांसमधुनवनीतादीनां रसविकृतीनां प्रत्याख्यानविरसरूक्षाद्यभिग्रहश्च ॥
विविक्तशय्यासनता नाम एकान्तेऽनाबाधेऽसंसक्ते स्त्रीपशुषण्डकविवर्जिते शून्यागारदेवकुलसभापर्वतगुहादीनामन्यतमे समाध्यर्थ संलीनता ॥
कायक्लेशोऽनेकविधः। तद्यथा । स्थानवीरासनोत्कंडुकासनकपार्श्वदण्डायतशयनातापनाप्रावृतादीनि सम्यक्पयुक्तानि बाह्यं तपः। अस्मात्पडिधादपि बाह्यात्तपसः सङ्गत्यागशरीरलाघवेन्द्रियविजयसंयमरक्षणकर्मानर्जरा भवन्ति ॥ १९॥
१ जानुप्रमाणासनसंनिविष्टस्याधस्तात् समाकृष्यते च तदासनं निवेष्टा च तदवस्थ एवास्ते ।
२ विनासनेन भूमौ प्राप्तस्फिग्द्वयस्य भवति ।