________________
૧૮
પ્રબુદ્ધ જીવન
જુલાઈ ૨૦૧૭
વિવેક અહીં સહજ છે... શિષ્ટાચારમાં આપણે અગ્રેસર પણ તેના આચરણમાં ઝીરો!
|ભદ્રાયુ વચ્છરાજાની
ગુજરાતીઓનું સહજ મિલન હતું. એક પાક્કા ગુજરાતી નાગરના ઝીણું કે મોટું સંગીત નહીં. મોટાં લાઉડસ્પીકર પર ઘોંઘાટીયાં ગીતો આલિશાન મકાનનું વાસ્તુપૂજન હતું...જો કે, સૌને ધાર્મિક છીએ નહીં, આડેધડ પાર્કિંગ નહીં, ધામા નાખીને પચા વાળી વાત એવું દેખાડવાનો અહીં કોઈ ઉપક્રમ ન હતો, અને એટલે વિધિ- નહીં...આ બધાં “નહીં નહીં' તે અહીંના કાયદાનો આદર અને વિધાન કે કર્મકાંડ કે હવન-પાઠ-યજ્ઞ કે એવું કશું ન હતું. આ અહીંના સિટીઝનનો વિવેક !!
ઓસ્ટ્રેલિયા છે એટલે તમારે દેખાડો કરવો હોય તો અહીંના નીતિ- આ મિલન દરમ્યાન એક મૃદુભાષી દંપતી મળ્યું. ડૉ. ભરત ભટ્ટ નિયમોનું પાલન તો કરવું જ પડે અને આવનાર મહેમાનની અનુકૂળતા મૂળ સુરતના અને આરાધના ભટ્ટ નવસારીના. ત્રીસેક વર્ષોથી અહીં તો પહેલાં વિચારવી જ પડે.. સિડનીમાં નિજાનંદે ફરતાં ફરતાં એટલું સિડની છે. ડૉક્ટર અહીં જનરલ પ્રેક્ટિશનર છે અને આરાધના સમજાણું છે કે; ગુજરાતમાં કે બહુધા ભારતમાં તમારે તમારું જ ભટ્ટ અહીંના કોમ્યુનિટી રેડિયો “સૂરસંવાદ'ના કર્તાહર્તા છે. બન્ને વિચારીને જીવવાનું, પણ અહીં તમારે અન્યનું, બીજાનું, પારકાનું, સાથે વાતો કરતાં મારાથી કહેવાયું કે ‘સામાન્ય વિવેક અહીં બહુ સામેનાનું પહેલાં વિચારવાનું અને પછી જ તમારું વર્તન કરવાનું. સહજ છે', તરત જ ડૉ. ભરત ભટ્ટ તેનો પોતાને થયેલો અહેસાસ અહીં ‘જ્યાં પોલો સાત્ર’ કહે છે તેમ: The other is hell (ધ અધર વર્ણવ્યો. “મારે અહીં ક્લિનિક છે, એટલે મારો રોજનો અનુભવ ઈઝ હેલ | બીજો નર્ક છે) નથી જ નથી. અહીં વર્તન વ્યવહારમાં તમને કહું, દવાખાનું ખૂલે તે પહેલાંથી ત્રણ-ચાર-પાંચ પેશન્ટસ મહાવીર-અહિંસા' છે. મહાવીર કહેતા કે બીજાને બીજો ગણ્યો તે આવીને ક્યૂમાં ઊભા રહી જાય. હું આવીને મારું કામ થોડી જ વારમાં જ હિંસા! અહીં The other is heaven (ધ અધર ઈઝ હેવન ઠીકઠાક કરી પેશન્ટને અંદર બોલાવું ત્યારે મને લગભગ આવો બીજો વર્ગ છે) ગણવામાં આવે છે. લાંબું કરીએ તો કહી શકાય કે અનુભવ થાય. હું જે પ્રથમ હોય તેને કોલ કરું કે તે ઓસ્ટ્રેલિયન વિશ્વશાંતિનો પાયો “બીજાને બીજો ન ગણવામાં જ છે !' પ્રત્યેક તરત પાર્કિંગમાં ઊભેલી કારમાં બેઠેલ વ્યક્તિને બોલાવવા જાય વ્યક્તિ એવું વિચારે કે મારું નાનકડું કૃત્ય અન્યને ખલેલ તો નહીં અને તેને અંદર મોકલી પોતે પાછા લાઈનમાં જોડાય જાય! આમ પહોંચાડે ને? બસ, તો વિશ્વશાંતિ હાથવેંતમાં છે. અને આવું વિચારવું કરનારને મેં પૂછયું કે તમે જ ફર્સ્ટ છો તો તમે આવો ને ! મને તરત એ જ તો “વિવેક' છે. હા, વિવેક અહીં સહ જ છે. આપણે હસતાં હસતાં તેમણે કહ્યું: ‘નૉ, સોરી, આઈ એમ નોટ ફર્સ્ટ...મારા શિષ્ટાચારમાં અગ્રેસર પણ તેના આચરણમાં ઝીરો, જ્યારે અહીં અહીં આવ્યાં પહેલાં આ ભાઈ અહીં આવી ગયા હતા અને પોતાની વિવેકનો વ્યવહાર ચોતરફ.
કારમાં બેસી વેઈટ કરી રહ્યા હતા. આપે કોલ કર્યો તો ફર્સ્ટ તે જ અને એટલે ગુજ્જુ કુટુંબે પૂજાવિધિ સૌને દેખાડવા પૂરતી નહોતી હોય ને?” હું તો પહેલા પહેલા અનુભવે તો વિચારમાં પડી જતો કે રાખી, પણ તેથી “સાવ નહોતી જ કરી’ એવું નહીં! પૂર્ણતઃ સંસ્કારી અરે, આ લોકોને “ધોળીયાવ” કહીને આપણે વખોડીએ પણ આ કુટુંબ એટલે ધર્મ-પૂજા-પાઠ તો નિત્યક્રમ, પણ એ બધું “સ્વાન્ત લોકોની સંવેદના આપણાં કરતાં કેટલી ઊંચી છે? કોઈ જોતું નથી, સુખાય', તેથી બહાર ન દેખાય! આગલી સાંજે ઘરમેળે નિજ કુટુંબ કોઈને ખબર નથી, જે પહેલો છે તેને ય ખ્યાલ નથી કે ફર્સ્ટ પેશન્ટનો સાથે પૂજાવિધિ સંપન્ન કરીને બીજે દિવસે વિક એન્ડ સન્ડેના લંચ કોલ થઈ ગયો છે છતાં જે ક્રમમાં પહેલો નથી જ તે ઘુસી જવાનો કે માટે મિત્રો-સ્વજનોને નોતર્યા. જેને આમંત્રણ આપ્યું છે તેને નિરાંતે અજાણ્યા થઈ જવાનો પ્રયાસ કરતો જ નથી...!' ઝીટ કરી શકાય તેવો શુભાશય. પણ લંચટેબલ પર પહેલો જ થાળ ડૉ. ભરત ભટ્ટ વાત કરતી વખતે જેટલા સંતૃપ્ત હતા આ સહજ પ્રસાદનો ! થાળમાં પેપર પડીયામાં રાખેલ પ્રસાદ પહેલાં ગૃહમુખી વિવેકથી કે તેમના ચહેરા પર સંતોષની લાલાસ છવાયેલી દેખાતી ઑફર કરે ને પછી લંચ શરૂ થાય! ધર્મની ધજાનો ધજાગરો કરવાને હતી !! બદલે ધર્મને વૈર્ય અને ધ્યાનનો દરજ્જો આપવાનો આ વિવેક મને
આ સંતોષ પામવા શું આપણાં દેશવાસીઓને વિદેશની ધરતી તો સ્પર્શી ગયો. સૌ હળ્યા, મળ્યા; ગુજરાતને, મોદીજીને ભરપેટ
પોતીકી લાગતી હશે?
* * * યાદ કર્યા, ખાધું, પીધું ને હસતાં હસતાં સ્વગૃહે સિધાવ્યાં. બહાર મંડપ નહીં, ક્યાંય કોઈ કમાન નહીં; ખોટાં ફૂલનાં તોરણ નહીં, E
Alap Email : bhadrayu2@gmail.com
