Prabuddha Jivan 2016 06

Author(s): Sejal Shah
Publisher: Mumbai Jain Yuvak Sangh

Page 4

પ્રબુદ્ધ જીવન
જૂન, ૨૦૧૬ ઘર્ષણમાંથી પ્રગતિ સંભવી શકે. ઘણીવાર આ ઘર્ષણ અનિવાર્ય અને સંજોગો સતત આપણા પર પોતાનો પડછાયો રાખતા હોય અને જરૂરી હોય છે. આ અંગેના એમના સૂત્રો છે: good and ill are એનાથી દુષિત આપણી વિચારણા મૌલિકતાથી વેગળી રહેતી હોય one', the one is made up of all things and all things છે. હવે એક વળગણથી છૂટીને બીજા વળગણ તરફ નહીં વળવા issue from the one'. ‘ સારું અને નરસું તે બંને એક જ પદાર્થ છે' માટે જે. કૃષ્ણમૂર્તિ કહે છે તેમ આપણે આપણી જાતને પૂછીએ what અને “એકમાં બધી વસ્તુઓ સમાવિષ્ટ છે અને એકમાંથી જ બધી amTto do to be free of attachment?" મારે આ વળગણોથી વસ્તુઓ ઉદ્ભવે છે. જે વાત હરક્લિટ્સના પૂર્વે પણ કહેવાઈ છે કે મુક્ત થવા શું કરવાની જરૂર છે? હું એ પણ જાણું છું કે નિર્વેદની All things are made of some common stuff'. નરસિંહ ભૂમિકાએ પહોંચવું સરળ નથી. પરંતુ એ દિશામાં સતત પ્રયત્ન મહેતાના પદને આ સંદર્ભે યાદ કરી શકાય. ‘અખિલ બ્રહ્માંડમાં એક કરવામાં શું વાંધો છે? એ કરોળિયો ૭ વાર પડ્યા પછી દીવાલ ચડી તું શ્રી હરિ જૂજવે રૂપે અનંત ભાસે...'
શકે તો હું મનુષ્ય તરીકે એથી વધુ વાર પ્રયત્ન કરી જ શકું, નહીં? ધર્મનું મૂળ સમ્યક્દર્શન છે. તે પ્રાપ્ત કરવા માટે જુદા જુદા આપણે આપણી જાતને ત્યાર પછી આપણા નિકટના સ્વજનોને, પ્રયોજનભૂત વિષયોનું જ્ઞાન અત્યંત આવશ્યક છે. જૈન દર્શન- ત્યાર પછી સામાજિક વર્તુળ સાથે જોડાયેલી અનેક વ્યક્તિઓને અને જિનવાણીનો વિસ્તાર અને ઊંડાણ અગાધ અને અમાપ છે. તેટલી એ ઉપરાંત આર્થિક રીતે ફાયદાકારક અનેક જનો સાથે જોડાયેલા જ તેની અંદર સૂક્ષ્મતા છે. ભય અને અસલામતી એ બહુ જ સહજ હોઈએ છીએ. આવા સમૂહથી ઘેરાયેલા અને પ્રભાવિત આપણા ભાવ છે. મનુષ્યમાત્રમાં તે હોય જ. એનો સ્વીકાર કરી એમાંથી માટે, આ સહુથી મુક્ત થવું સરળ નથી જ. આ જોડાણ, આપણી છૂટવા માટે શું કરવું તે વિચારીએ કારણ જ્યાં સુધી સ્વીકારની ભૂમિકા ઓળખ, નબળાઈ, સત્તાનું પ્રતીક છે. આ આખી પ્રક્રિયા ખૂબ જ સ્પષ્ટ નહીં બને ત્યાં સુધી એમાંથી મુક્તિ શક્ય નથી.
સંકુલ છે. આપણે આપણી જાતને આ બધાથી વેગળી કરી નિવૃત્ત જાતમંથન જેવી કોઈ યાત્રા નથી. જ્યાં સુધી વલોવાની ક્ષણ કરવાની છે. કદાચ પોતે જ પોતાને સહુથી છૂટા પડી વેગળા પડતાં સુધી પહોંચાતું નથી ત્યાં સુધી જાત પણ ક્યાં સમજાય છે. આપણે હોય તેવું લાગે, એવું લાગે કે તમે ઓળખ ગુમાવી રહ્યા છો. એવું મોટે ભાગે એવા દરેક પ્રશ્નોથી ભાગી જવા ઈચ્છીએ છીએ જેનો લાગે કે તમે આ સમગ્ર પૃથ્વી પર એકલા છો. પરંતુ જ્યારે આ સર્વથા જવાબ સાચો આપવાથી સામેવાળાની સાથે આપણા સંબંધો નીકળી જશે અને ત્યાર પછી જ્યારે પોતા તરફ વળશો, પોતાને બગડવાની શક્યતા હોય પછી ભલે એ કૌટુંબિક હોય કે નિકટના જોશો ત્યારે એક અદ્ભુત આનંદની અનુભૂતિ થશે. જો જો આ આખી મિત્રોના. આપણે જ્યારે એક સંબંધમાં જોડાઈએ છીએ ત્યારે એની પ્રક્રિયામાં જો એવું વિચાર લીધું કે આ આનંદ માટે આ કરી રહી છું સાથે જોડાયેલી લાગણીઓથી મુક્ત થવું અઘરું છે. ઈર્ષા તો બધું જ નકામું જશે. કારણ જાત સાથેનું મંથન કંઈ ફાયદા માટે માલિકીભાવ, ડર વગેરેથી પણ જોડાઈએ છીએ અને એવે વખતે જે. ન હોઈ શકે,એ તો એક નિરંતર અને સ્વસ્થ પ્રક્રિયા હોવી જોઈએ. કૃષ્ણમૂર્તિ કહે છે કે જ્યારે તમે જોડાણથી છૂટો છો ત્યારે આ ભાવથી જ્યાં સુધી આ મંથનની અવસ્થા નથી આવતી ત્યાં સુધી મારું સુખ પણ છૂટકારો પામો છો. પણ જોડાણથી છૂટવું મુશ્કેલ છે. એ આપણી અને દુ:ખ અન્ય પર નિર્ભર હોય છે. તત્ત્વજ્ઞાનની ભૂમિકામાં આપણે આદતનો એક ભાગ છે. આપણે કોઈ વસ્તુના કે વિચારના બંધાણી એ સ્પષ્ટ રૂપે સ્વીકારવું જોઈએ કે જે માર્ગે આપણે આત્માને સમજવાના થવા નથી માગતા પણ દરેક વખતે જોઈ શકાય છે કે આપણી જાત માર્ગે જઈ શકતા હોઈએ તે જ માર્ગ સાચો. અહીં માત્ર કોઈ એક કોઈ વિચાર, પુસ્તક, તર્કથી જોડાયેલી હોય છે. કોઈ એક આધાર ધર્મ કે કોઈ એક ચિંતકની જોહુમકી નથી ચાલતી. જે માર્ગે આ અવસ્થા કોઈ એક મતથી આપણે ગ્રસિત હોઈએ જ છીએ. કઈ રીતે એનાથી મળે તે માર્ગ જ સાચો. મુક્ત થવું? એ સંપૂર્ણ નિર્દોષ/પવિત્ર કોઈ પણ બાબતથી સ્પેશ્ય “મંથન” એ આપણી અંદરની સુષુપ્ત શક્તિને જાગૃત કરે છે. વગરનું કઈ રીતે રહી શકાય. જીવનની મોટા ભાગની ક્ષણોમાં સાહિત્યની રચના હોય કે કલાકારનું સર્જન મંથન વગર ક્યાં શક્ય આપણે એક બાબતથી છૂટીને બીજી બાબત તરફ દોરવાતા અથવા હોય છે! વાલ્મિકીનું ઉત્કૃષ્ટ સર્જન એક મનોમંથનની ક્ષણ પછી જ એનાથી પકડતા હોઈએ છીએ. જાણે એક આધારની આદત પડી ન વ્યક્ત થયું હતું. જો એ ક્ષણને વાલ્મિકી ચૂકી ગયા હોત તો જગત તો ગઈ હોય. આ નહીં તો આ, એ નહીં તો પેલું. એ વ્યક્તિ, પરિસ્થિતિ, ઉત્કૃષ્ટ કૃતિથી વંચિત રહેત જ પણ સાથે જીવનભર વાલિયા રહેવાની
તા. ૧લી એપ્રિલ ૨૦૧૬ થી પરદેશ માટેના લવાજમના દર નીચે પ્રમાણે રહેશે. ૧ વર્ષના લવાજમના $ 30 ૦ ૩ વર્ષના લવાજમના $80 ૦ ૫ વર્ષના લવાજમના $100 ૦ ૧૦ વર્ષના લવાજમના $ 200/
વાર્ષિક લવાજમ આપશ્રી $ (ડોલર) માં મોકલાવો તો $ પાંચ બેંક ચાર્જિસ ઉમેરીને મોકલશો. ભારતમાં વાર્ષિક લવાજમ રૂ. ૨૦૦ ત્રણ વર્ષનું લવાજમ રૂ. ૫૦૦૦પાંચ વર્ષનું લવાજમ રૂા. ૯૦૦ દસ વર્ષનું લવાજમ રૂા. ૧૮૦૦
શ્રી મુંબઈ જૈન યુવક સંઘનો બૅન્ક A/c No. : બેન્ક ઓફ ઈન્ડિયા CD A/c No. 003920100020260.