Prabuddha Jivan 2015 04

Author(s): Dhanvant Shah
Publisher: Mumbai Jain Yuvak Sangh

Page 5

એપ્રિલ, ૨૦૧૫
પ્રબુદ્ધ જીવન વિનયવાન અવશ્ય મોલની નજીક Kિ “જેમ જેમ વિજ્ઞાન વધતું જાય છે તેમ તમ જળ
આ શરીર પુદ્ગલ છે, ગલ એટલે જ છે.
ગળી જાય એવું, પછી એનો મોહ ભગવાન કૃષ્ણ કહ્યું, મારે |.
સિદ્ધ થતું જાય છે.' | -ડૉ. એલ. પી. ટેસ્ટીટોરી, ઈટાલી
શા માટે ? એ ગળવાનું જ, એ શરણે આવ, મારામાં વિલિન થઈ છે.
છે એનો ધર્મ છે. જા. ભગવાન મહાવીરે કહ્યું, પહેલાં મને જાણ પછી મને માન, અને સભ્ય થવષાય તેરવના તિ સંજોરલના – સંલેખનાની આ વ્યાખ્યા તું તારા આત્મામાં સ્થિર થા. કર્મો ભોગવી લે, તો તું પણ પરમાત્મા છે. એનો અર્થ એ કે કાયાને કષાયોને કૃશ કરવા એટલે કે પાતળા બનવા સક્ષમ છે. અરિહંત, સિદ્ધ અને મોક્ષ પદ સર્વ આત્મા માટે શક્ય છે. કરવા. ભગવાન મહાવીરે છ બાહ્યાંતર તપ અને છ અભ્યાંતર તપ આત્મા છે', ‘તે નિત્ય છે
એમ બાર પ્રકારના તપ કહ્યા છે. સંખનામાં આ બારેય તપનો સમાવેશ છે કર્તા નિજ કર્મ.”
થઈ જાય છે. આ સંલેખનાનો વિશિષ્ટ અર્થ છે-મૃત્યુ માટેની પૂર્વ છે ભોકતા' વળી “મોક્ષ છે.”
તૈયારી માટે લેવાતું વ્રત. આ પ્રકારના વ્રત માટે સંલેખના ઉપરાંત મોક્ષ ઉપાય સુધર્મ.'
અનશન” અને “સંથારો’ શબ્દો પણ પ્રયોજાય છે. મહાવીરે આ સૃષ્ટિનો
વૃધ્ધાવસ્થા આવે, શરીર સર્જનહાર એ કે ઈશ્વર છે એ જ ‘જૈન સાધુઓના જીવનની બધા જ પ્રસંશા કરે છે. જૈન મેરે રોગોથી ઘેરાઈ ગયું હોય, શરીરની વિચારનો અસ્વીકાર કર્યો.
સાધુ પોતાના વ્રત અને નિયમોનું કડકપાલત કરીને જગતને ક્રિયાઓ માટે શક્તિ ન રહી હોય વર્તમાનમાં મહાન પદાર્થ વૈજ્ઞાનિક આત્માની પ્રતીતિ કરવાનો રસ્તો બતાવે છે. અરે! જૈન
ત્યારે જીવનમાં જાણે અજાણે કોઈ સ્ટીફન હોપકિન્સ પણ ઈશ્વરના ગૃહસ્થનું જીવન પણ એટલું નિર્દોષ હોય છે કે ભારતે તેના
ખોટું કામ થઈ ગયું હોય એ સર્વ અસ્તિત્વનો ઈન્કાર કર્યો છે. માટે ગર્વ લેવો જોઈએ.
માટે પશ્ચાતાપ કરી ક્ષમા માગી મહાવીરે કહ્યું, ‘તારા સુખ
-ડૉ સતીશચંદ્ર વિદ્યાભૂષણ y |
લઈ, અને એ સર્વેને ક્ષમા આપી દુ:ખનો કર્તા તું પોતે જ છે,” એમ
મૃત્યુ સુધી ઉપવાસની પ્રતિજ્ઞા ગુરુ કહી મહાવીરે કર્મવાદના સિદ્ધાંતને વિગતે સમજાવ્યો. જે માણસ સારા પાસે લેવાની હોય છે. કર્મ કરે તો એ બધાનો પ્રિય પાત્ર બને જ બને. શુભ કર્મથી એને મહાવીરે મૃત્યુના સત્તર પ્રકાર પણ જણાવ્યા છે-જેમ કે બાળ મરણ, આજન્મ અને પુનર્જન્મ એમ બેઉ જન્મમાં લાભ છે. જીવન જીવવાની પંડિત મરણ, કેવલી મરણ વગેરે. આ વિશિષ્ટ અને સૈદ્ધાંતિક કળા છે.
વ્યક્તિ અનશન-ઉપવાસ- દશામાં શાંત મૃત્યુ પામે એને માટે મહાવીર જગતના પહેલાં માનસશાસ્ત્રી અને પહેલા સામ્યવાદી. “સંથારો સિજ્યો' એવો શબ્દ પ્રયોગ વપરાય છે. આ ક્રિયા કંટાળીને અન્યને સુખ આપવાથી જ પોતાને ‘હું એ ખાત્રી પૂર્વક કહી શકું છું કે અહિંસાના સિદ્ધાંતના
કરેલો આત્મઘાત કે આપઘાત સુખ મળે એ મનની વાત એમણે કારણે ભગવાન મહાવીરનું નામ ભવ્યતાને પામ્યું છે. જો
નથી, પણ સમજપૂર્વક શરીર પ્રગટ કરી અને અપરિગ્રહના
સંકેલવાની મૃત્યુની કળા છે.આર્ટ કોઈએ પર્ણસંપૂર્ણ અહિંસા પાળી હોય અને પ્રચારી હોય તો સિદ્ધાંતથી જગતને એમણે
ઑફ લીવીંગ-છોડવાની-કળા છે. તે ભગવાન મહાવીર જ છે.' સામ્યવાદ, અને સમાજવાદનો
આમ મહાવીરે પ્રેમ – Love
મહાત્મા ગાંધી 32 કરણા અને સેવાના સથવારે મૂલ્યવાન વિચાર આપ્યો, કાર્લ માં માર્ક્સ તો બહુ મોડો આવ્યો.
જીવવાની Livingની કળા દેખાડી અને છોડવાની, મરવાની, આ જ અપરિગ્રહ અને ટ્રસ્ટીશીપના વિચારને મહાત્મા ગાંધીએ Leavingની કળા પણ દેખાડી અને સમજાવી. સ્વીકાર્યો અને વિસ્તાર્યો.
આ ત્રણે કળા LOVE, LIVE અને LEAVE જગતના પ્રત્યેક માનવ Art of Leavnig
અપનાવે તો જગત કેટલું સુંદર- અને શાંતિવન બની જાય !?! આ Leaving - આ શરીર છોડવાની કળા કદાચ મહાવીરે જગતને
| | ધનવંત શાહ પહેલ વહેલા સમજાવી. પહેલા અપરિગ્રહની વાત કરીને કહ્યું કે,
drdtshah2hotmail.com ‘વધારાનું” છોડો, પછી અંતિમ સુધી જઈને ‘દેહ છોડવાની કળા પણ
[ તા. ૧૪-૧૫ માર્ચના અમદાવાદ શેઠ હઠીસિંહની વાડીમાં પ. પૂ. મહાવીરે “સંથાર' અને સલેખના'ના સ્વરૂપમાં વિગતે Nિ જૈતોની એ ફરજ છે કે તેમણે સમસ્ત વિશ્વમાં અહિંસા ધર્મ
ન આચાર્ય શ્રી વિજયશીલચંદ્ર સમજાવી. મહાવીરે મરવાની આ | .
સૂરીશ્વરજી મ. સા. યોજિત | ફેલાવવો જોઈએ.
ચિંતનપ્રેરક પરિસંવાદમાં આપેલું કળા એવા ઊંડાણથી બતાવી કે એ
-સરદાર વલ્લભભાઈ પટેલ | વક્તવ્ય.] આત્મા માટે મોક્ષપ્રાપ્તિ શક્ય બને.