Prabuddha Jivan 2013 04

Author(s): Dhanvant Shah
Publisher: Mumbai Jain Yuvak Sangh

Page 21

એપ્રિલ, ૨૦૧૩
પ્રબુદ્ધ જીવન : મહાવીર સ્તવન વિશેષાંક
૨૧
શ્રી મહાવીર પ્રભુનું હાલરડું (પારણું ).
| શ્રીમતી પારૂલબેન ભરતકુમાર ગાંધી [પારૂલબેન ગ્રેજ્યુએટ પ્રથમ શ્રેણીમાં થયા છે. અનેક પુસ્તકોનું લેખન-સંપાદન કરેલ છે. શાંતિસૂરિજી મહારાજનું જીવન (સંપાદન) સંયમદર્શી શાંતિદૂત', ‘મનમાં ખીલ્યો મોગરો', “આઈ ખોડીયાર’ વગેરે સંપાદનો કર્યા છે. જેને પત્રકાર સંઘનો ૨૦૦૮-૦૯માં પ્રથમ એવોર્ડ તથા અન્ય એવૉર્ડ પ્રાપ્ત કરેલ છે. આકાશવાણીના રત્નકણિકા કાર્યક્રમમાં વિવિધ વિષયો પર ચિંતનાત્મક વક્તવ્યો આપ્યા છે. ‘આગમ બત્રીસી' તથા ભગવદ્ ગોમંડળ ગ્રંથ દ્વારા તેમને સન્માનીત કરાયા છે.]
માતા ત્રિશલા ઝુલાવે પુત્ર પારણે, ગાવે હાલો હાલો હાલ રૂવાના નંદન નવલી ચેડા મામાની સાતે સતી, મારી ભત્રીજી ને બેન તમારી ગીત; સોના રૂપા ને વળી રત્નજડિયું પારણું, રેશમ દોરી ઘૂઘરી વાગે નંદ; તે પણ ગૂંજે ભરવા લાખણસાઈ લાવશે, તુમને જોઈ જોઈ હોંશે છુમ છુમ રીત, હાલો હાલો મારા નંદને. ૧.
| હોંશે અધિકો પરમાનંદ, હાલો. ૧૦. જિનજી પાસે પ્રભુથી વરસ અઢીશે અંતરે, હોશે ચોવીસમો તીર્થકર રમવા કાજે લાવશે લાખ ટકાનો ઘૂઘરો, વળી સૂડા મેના પોપટ ને જિન પરિમાણ, કેશી સ્વામી મુખથી એવી વાણી સાંભળી, સાચી સાચી ગજરાજ; સાહસ હંસ કોયલ તીતર ને વલી મોરજી, મામી લાવશે હુઈ તે મારે અમૃતવાણ. હાલો. ૨.
રમવા નંદ તમારે કાજ. હાલો. ૧ ૧. ચૌદે સ્વપ્ન હોવે ચક્રી કે જિનરાજ, વીત્યા ત્યારે ચક્રી નહીં હવે ચક્રીરાજ; છપ્પન કુમરી અમરી જલકલશે નવરાવિયા, નંદન તમને અમને જિનજી પાસે પ્રભુના શ્રી કેશી ગણધાર, તેહને વચને મણ્યા ચોવીશમાં કેલીઘરની માહિ; ફૂલની વૃષ્ટિ કીધી યોજન એકને માંડલે, બહુ જિનરાજ, મારી કૂખે આવ્યા ત્રણ ભુવન શિરતાજ, મારી કૂખે આવ્યા ચિરંજીવો આશિષ દીધી તુમને ત્યાંહિ. હાલો. ૧૨. તરણ તારણ જહાજ, હું તો પુણ્ય પનોતી ઈંદ્રાણી થઈ આજ. હાલો. તમને મેરુ ગિરિ પર સુરપતિએ નવરાવિયા, નિરખી નિરખી હરખી
| સુકૃત લાભ કમાય; મુ ખેડા ઉપર વારુ કોટિ કોટિ ચંદ્રમા, વલી તન મુજને દોહલો ઉપન્યો બેસું ગજ અંબાડીએ, સિંહાસન પર બેસું ચામર પર વારૂ ગ્રહગણનો સમુદાય. હાલો. ૧૩. છાત્ર ધરાય; એ સહુ લક્ષણ મુજને નંદન તાહરા તેજના, તે દિન નંદન નવલા ભણવા નિશાળે પણ મૂકશું ગજ પર અંબાડી બેસાડી સંભારું ને આનંદ અંગ ન માય. હાલો. ૪.
| મોહટે સાજ; પસલી ભરશું શ્રીફળ ફોફળ નાગરવેલ શું, સુખડલી કરતલ પગતલ લક્ષણ એક હજાર ને આઠ છે, તેહથી નિશ્ચય જાણ્યા લેશું નિશાળીયાને કાજ. ૧૪. જિનવર શ્રી જગદીશ; નંદન જમણી જંઘે લંછન સિંહ બિરાજતો, મેં નંદન નવલા મોટા થાશો ને પરણાવશું, વરવહુ સરખી જોડી લાવશું તો પહેલે સુખને દીઠો વીશવાવીશ. હાલો. ૫. | રાજકુમાર; સરખા વેવાઈ વેવાણોને પધરાવશું, વરવહુ પોંખી લેશું નંદન નવલા બંધન નંદીવર્ધનના તમે, નંદન ભોજાઈઓના દેયર છો જોઈ જોઈને દેદાર. હાલો. ૧૫. સુકુમાલ, હસશે ભોજાઈઓ કહી દિયર મહારા લાડકા; હસશે રમશે પીયર સાસરા માહરા બહુ પખ નંદન ઉજળા, મારી કૂખે આવ્યા તાત ને વલી ચૂંટી ખણસે ગાલ, હસશે રમશે ને વળી હુંસા દેશે ગાલ, પનોતા નંદ; મહારે આંગણ ગૂઠા અમૃત દૂધે મેહુલા, મહારે આંગણે હાલો. ૬.
| ફળિયા સુરતરુ સુખના કંદ. હાલો. ૧૬. નંદન નવલા ચેડા રાણાના ભાણેજ છો, નંદન નવલા પાંચશે મામીના ઈણિ પેરે ગાયું માતા ત્રિશલાસુતનું પારણુ જે કોઈ ગાશે લેશે પુત્ર ભાણેજ છો, નંદન મામલીયાના ભાણેજા સુકુમાલ, હસશે હાથે તણા સામ્રાજ; બીલીમોરા નગરે વર્ણવ્યું વીરનું હાલરું. જય જય ઉચ્છલી કહીને ન્હાના ભાણેજા, આંખો આંજી ને વલી ટપકું કરશે મંગલ હોજો દીપવિજય કવિરાજ. હાલો. ૧૭. ગાલ. હાલ. ૭.
અઘરા શબ્દોના અર્થ : નંદન મામા મામી લાવશે ટોપી આંગણા રત્ન જડિયા ઝાલર મોતી ૧. કાલ રૂપા-હાલરડું, બાળકને સૂવડાવતી વખતે ગવાતું ગીત.૨. કસબી કોર; નીલા પીળા ને વળી રાતા સર્વે જાતિનાં, પહેરાવશે મામી લંછન-ચિન, તીર્થકરને ઓળખવા માટેનું તેમના શરીર પર માહરાં નંદકિશોર. હાલો. ૮.
રોમરાયથી અંકિત એક ચિન. ૩. હંસા-પ્રેમથી ગાલ પર, હાથ પર નંદન મામા-મામી સુ ખલડી બહુ લાવશે, નંદન ગજુવે ભરશે લાડુ નાની એવી ચૂંટી ખણવી, ઠોંસો મારવો. ૪. મામલીયા-મામા. ૫. મોતીચૂર; નંદન મુખડાં જોઈને લેશે મામી ભામણાં, નંદન મામી ઉચ્છલી–બાળકને બે હાથ વડે ઉપર ઊછાળીને રમાડવું. ૬. ટોપી કહેશે જીવો સુખ ભરપૂર. હાલો. ૯.
આંગણા-બાળકને પહેરાવાનું ટોપી