Prabuddha Jivan 2013 04

Author(s): Dhanvant Shah
Publisher: Mumbai Jain Yuvak Sangh

Page 33

એપ્રિલ, ૨૦૧૩
પ્રબુદ્ધ જીવન : મહાવીર સ્તવન વિશેષાંક
| ૩૩
૪ થી ગાથામાં ૧ ગુણ : મહાવીર દીપક, દ્વીપ સમાન પ્રકાશિત, ગાથા-૧૩ : શરણ આપનાર ધર્મના આપનારા છે. આ ગાથામાં જૈન ધર્મની મહિએ મજનૃમિ ઠિએ ણશિંદે, પણાને સૂરિએ સુદ્ધ લેશે ! વ્યાપકતાનું દર્શન છે. વીર પ્રભુની હિંસા ત્રિલોક વ્યાપી છે. સર્વ ત્ર- એવં સિરિએ ઉસ ભૂરિવણે, મણોરણે જોયઈ અસ્થિમાલીસા સ્થાવર જીવો, નિત્ય-અનિત્ય સર્વ પદાર્થોનું દર્શન કરી તેમણે સમ્યક્ ગાથા-૧૪ : ધર્મની પ્રરૂપણા કરી છે. પાંચમી ગાથામાં ૯ ગુણો છે. (૧) સર્વદર્શી સુદંસણસ્સવ જસો ગિરિસ્સ, પચચ્ચઈ મહતો પવયસ્સ | (૨) અભિભૂય-સંપૂર્ણ જ્ઞાની (૩) નિરામગંધ-આમ-મૂળ ગુણો, ગંધ- એતોવમે સમણે નાયપુણે, જાઈ જસો, દંસણ નાણ સીલે // ઉત્તરગુણોમાં દોષ ન લગાડે એટલે કે વિશુદ્ધ ચારિત્ર્યના પાલક (૪) દસમી ગાથામાં-મેરુપર્વત ધરતીથી ૯૯ હજાર યોજન ઊંચો અને ધૃતિવાન–અપાર ધીરજ એટલે કે ભાવથી અનેક પરિષહ-ઉપસર્ગો ૧ હજાર યોજન નીચે પાયો - ઊંડાઈ મજબુત તો ઊંચાઈ મજબુત સહન કર્યા. (૫) આત્મસ્વરૂપમાં સ્થિત (૬) સંપૂર્ણ જગતમાં સર્વશ્રેષ્ઠ એમ ભગવાનની સહનશીલતાની ઊંડાઈ પર સાધનાની ઊંચાઈ–મેરુના વિદ્વાન (૭) બાહ્ય-આત્યંતર ગ્રંથિથી રહિત (૮) નિર્ભય (૯) આયુષ્ય ૩ કાંડની જેમ પ્રભુના સમ્યકજ્ઞાન-દર્શન-ચારિત્ર- મેરુ ઉપર પંડકવન બંધથી રહિત છઠ્ઠી ગાથામાં ૭ ગુણો : (૧) ભૂતિપ્રજ્ઞ-ભૂતિ એટલે ધજા સમાન, ભગવાનનું જિનનામ કર્મ ધજા સમાને-મેરુ ત્રણ લોકને વૃદ્ધિ-જેમનું જ્ઞાન નિરંતર વધે છે. જન્મથી ૩ જ્ઞાન, દીક્ષા લેતાં સ્પર્શ, ભગવાનનો પ્રભાવ ત્રણે લોકમાં. મન:પર્યવજ્ઞાન, પછી સાડા બાર વર્ષે કેવળજ્ઞાન-(૨) ૧૧મી ગાથા : મેરુ આકાશને સ્પર્શી, પ્રભુ મુક્તિગગનને સ્પર્શ, અપ્રતિબંધવિહારી એટલે પવનની જેમ મુક્ત-મમત્વ રહિત સાધુ કોઈ મેરુની આસપાસ સૂર્યગણ પ્રદક્ષિણા કરે, ભગવાનની આસપાસ દેવો, એક સ્થાને રોકાય નહિ. (૩) સંસાર સાગર તરનારા (૪) ધીર (૫) ચક્રવર્તી આદિ પ્રદક્ષિણા કરે. મેરુની જેમ ભગવાન સુવર્ણ રંગની કેવળજ્ઞાન નેત્ર સંપન્ન (૬) પ્રજ્વલિત અગ્નિવ્રત્-અજ્ઞાન તિમિર કાંતિવાળા, મેરુ ઉર્ધ્વમુખી એમ પ્રભુના પાંચ મહાવ્રત મુક્તિમુખી. નિવારક (૭) સૂર્યવત્ અધિક તપનશીલ.
મેરુમાં ચાર વનરાજિ તેમ ભગવાનના ક્ષમા, નિર્લોભતા, સરળતા, ગાથા-૭ : ૩ ગુણ (૧) આસુપ્રજ્ઞ–તીવ્ર પ્રજ્ઞાવાળા-હજારો બિરબલ મૃદુતા આદિ ગુણરાજિં–મેરુના નંદનવનમાં ઈન્દ્રો આનંદ કરે એમ ભેગા થાય તો પણ એમની પ્રજ્ઞાની તોલે નહીં (૨) અનુત્તર ધર્મના પ્રભુના સમવસરણમાં આવનાર ત્રણે ગતિના જીવ આનંદ અને શાંતિનો નાયક (૩) સર્વાધિક પ્રભાવશાળી હજારો દેવના નાયક ઈંદ્રની જેમ અનુભવ કરે. કાશ્યપગોત્રી વીર વિશિષ્ટ તેજસ્વી છે.
૧૨મી ગાથામાં-મેરુ પર્વત સુદર્શન આદિ ૧૬ નામોથી પ્રસિદ્ધ ગાથા-૮ : ૬ ગુણ : (૧) ભગવાનની પ્રજ્ઞા અક્ષય-પેલો એમ મહાવીર પણ જ્ઞાતપુત્ર, તીર્થકર, વીતરાગી આદિ અનેક નામોથી ન્યુરોલોજિસ્ટ, બ્રેઈનનું ઓપરેશન કરે એટલું જ્ઞાન પણ પાછલી સુપ્રસિદ્ધ. દુર્ગમ મેરૂ પર્વતની જેમ ભગવાનનું જ્ઞાન, નય, નિક્ષેપ, અવસ્થામાં પક્ષઘાત થતા, એનું જ બ્રેઈન ખાલી થઈ જાય પણ સ્યાદ્વાદ આદિની ગહનતાને કારણે વાદીઓ માટે દુર્જય છે. મેરુ ભગવાનની પ્રજ્ઞાનો ક્યારેય ક્ષય નહિ (૨) સ્વયંભૂરમણ-સમુદ્રની રત્નોથી પ્રકાશિત તેમ ભગવાન અનંતગુણોથી દેદિપ્યમાન છે. જેમ અપાર (૩) નિર્મળ-કર્મમળથી રહિત (૪) કષાયથી રહિત (૫) ૧૩મી ગાથા – પૃથ્વીની મધ્યમાં મેરુ, ભવી જીવોની મધ્યમાં ઘાતી કર્મથી મુક્ત (૬) ઈંદ્રની જેમ દેવાધિપતિ તેજસ્વી છે. મહાવીર. મેરુનગેન્દ્ર, મહાવીર જિનેન્દ્ર. મેરુના પ્રકાશિત કિરણો, વીરનાં
ગાથા-૯ : ૩ ગુણ : (૧) પરિપૂર્ણ વીર્યવાન (૨) મેરુ પર્વતની તેજસ્વી જ્ઞાનકિરણો. મેરુના વિવિધ વર્ણ, ભગવાનની વિવિધ હિતશિક્ષા. જેમ સર્વોત્તમ (૩) પ્રશસ્ત ગુણોથી યુક્ત હોવાથી સર્વ માટે સ્વર્ગવત્ ૧૪મી ગાથા-ગિરિરાજ મેરુ લોકમાં યશસ્વી, દેવાધિરાજ જ્ઞાતપુત્ર પ્રમોદજનક છે.
મહાવીર જાતિ, યશ, જ્ઞાન, શીલ આદિ ગુણોથી સર્વશ્રેષ્ઠ હતા. ૧૦ થી ૧૪ ગાથામાં મેરુપર્વતની ઉપમા
ગાથા-૧૫, ૧૬ અને ૧૮ થી ૨૪માં જગતના સર્વશ્રેષ્ઠ ૨૫ ગાથા-૧૦ :
પદાર્થોની ઉપમા આપીને ભગવાનની શ્રેષ્ઠતાનું પ્રતિપાદન કર્યું છે. સય ચહસ્સાણ ઉ જોયાણ, તિકંડગે પંડગ વેજયંતે..
૧૭મી ગાથામાં સિદ્ધિ બતાવી છે. સે જોયણં ણવણવઈ સહુસે, ઉડૂઢસ્મિતો હેઠ સહસ્સ મેગી ગાથા-૧૫ : ગાથા-૧૧ :
ગિરિવરે વા નિસહાયયાણ, રુયએ વ સેઢે વલયાયતાણા પુઠે ભે ચિઠઈ ભૂમિવદ્ધિએ, જે સૂરિયા અણુપરિવટ્ટયંતિ | તઓવમે તે જગભૂઈપણ, મુળીણ મઝે તમુદાહ પણેTI. સે હેમવો બહુણંદણ ય, જંસી રતિ (ઈ) વેદયંતી મહિંદા ગાથા-૧૬: ગાથા-૧૨ :
અણુત્તર ધમ્મમુઈરઈત્તા, અણુત્તર ઝાણ વરંઝિયાઈ સે પવએ સહપ્પગાસે, વિરાયઈ કંચણ મઠવણી
સુ સુદ્ધસુક્ક અપ્પગંડસુઝં, સંબિંદુ એગતવદાત સુક્કા અણુત્તરે ગિરિસુ ય પવદુર્ગ, ગિરીવરે સે જલિએ વ ભોમે ||
ગાથા-૧૭ :