Prabuddha Jivan 2010 02

Author(s): Dhanvant Shah
Publisher: Mumbai Jain Yuvak Sangh

Page 4

પ્રબુદ્ધ જીવન
ફેબ્રુઆરી, ૨૦૧૦
પૂ. રુપચંદજીનો જીવનકાળ ૧૯૧૫ થી ૨૦૦૭, આયુષ્ય સાડા રસ પડ્યો. અને તેનાથી આરંભ થયો પુસ્તક સંગ્રહનો અને તેમાંના એકાણું વર્ષ. જન્મ રાજસ્થાનના, મારવાડ પાલીમાં. એમના પૂર્વજો દરેક પુસ્તકના અધ્યયન અને ચિંતનનો. રાજ્યના પદાધિકારી હતા. પિતાનું નામ પન્નાલાલજી અને માતાનું યોગ, સાહિત્ય, વિભિન્ન મતોના ધાર્મિક પુસ્તકો અને ગ્રંથો, નામ ગુમાનબાઈ. આ દંપતીને બે પુત્ર, રુપચંદજી અને પારસમલ. ઇતિહાસ, કાવ્ય, ઇત્યાદિ વાંચ્યાં અને યથાશક્તિ બાળકોને પિતાએ બન્ને પુત્રોને નાનપણમાં જ જૈન છાત્રાલયમાં મોકલી વંચાવ્યાં. દીધાં. રુપચંદજી આઠ વર્ષની ઉંમરમાં જ પૂ. વલ્લભસૂરિના શિષ્ય જ્યોતિશાસ્ત્ર તથા હસ્તરેખાશાસ્ત્રનો ઊંડો અભ્યાસ કર્યો. મુનિ તિલકદાસની સાથે ઘેર પત્ર મોકલી સાધુ બનવા માટે ચાલી જ્યોતિષ છોડીને આયુર્વેદને અપનાવ્યું. આયુર્વેદના પુસ્તકોનો નીકળ્યા હતા. આ રુપચંદજી ૧૧-૧૨ વર્ષની ઉંમરે ગ્વાલિયર નજીક વિપુલ સંગ્રહ કર્યો. ઊંડું જ્ઞાન પ્રાપ્ત કર્યું અને તેને સેવાનું માધ્યમ શિવપુરીમાં પૂ. વિજયધર્મસૂરિજી (કાશીવાળા) દ્વારા સ્થપાયેલ બનાવ્યું. અનેક ઔષધિઓ બનાવી. જીવનભર પોતાનું સ્વાથ્ય વીરતત્ત્વ પ્રકાશક મંડળના વિદ્યાર્થીગૃહમાં ગયા. રુપચંદજીએ ચાર સાચવ્યું. (સોનેરી વાળને કાળા બનાવ્યા અને અંત સુધી વાળ કાળા વર્ષ શિવપુરીમાં રહીને સંસ્કૃતમાં ઉત્તર માધ્યમાની પરીક્ષા પાસ રહ્યા.) અન્યોની સેવા કરી, ત્યાં સુધી કે હૉસ્પિટલોમાં ડૉક્ટરો કરી. ધાર્મિક સૂત્રો શીખ્યાં. અહીં શિક્ષણ અને અધ્યયનની ઊંડી લગન તથા નર્સોના પણ ઉપચાર કર્યા. લાગી. ૧૪-૧૫ વર્ષની વયે રુપચંદજી રજાઓમાં પાલી આવે અને હિન્દી, ગુજરાતી અને સંસ્કૃત ભાષાઓ ઉપર સારી નિપુણતા. શેરી સફાઈ જેવું સમાજ સેવાનું કામ પણ કરે. ૧૭ વર્ષની ઊંમરે જૈન સૂત્રો, સ્તોત્રો અને અનેક શાસ્ત્રોનું, ગીતાના શબ્દ, અર્થ રુપચંદજી મુંબઈ આવ્યા અને દાદીના સંબંધીની પેઢી ઉપર કામે અને ભાવાર્થનું સારું જ્ઞાન. ઘણું બધું કંઠસ્થ. લાગ્યા.
વિષયના દરેક પાસા પર ચિંતન કરતા અને તેને આત્મસાતું પાલીના ઉત્તમ કુટુંબોમાં છાજેડ પરિવાર. એમની સૌથી મોટી કરતા. તેમની ટિપ્પણો અદ્વિતીય, સરળ અને માર્મિક હતી. કોઈ પુત્રી રુપકુંવર સાથે રુપચંદજીની સગાઈ થઈ. ૧૯ વર્ષનો વર અને પણ વિષય પરની વાત સંક્ષિપ્ત હોય. ચર્ચા નહીંવત્, કદાગ્રહ ૧૫ વર્ષની કન્યા. પાલીનો પ્રતિભાશાળી છોકરો અને સમર્થ ક્યારેય નહીં. પરિવારની ગંભીર અને બુદ્ધિમાન છોકરી. બન્ને આત્માનું મિલન પૂ. બાપુજી કહેતા : આપણાં અસ્તિત્વના ત્રણ પાસાં છે : તન, થયું. શાનદાર વિવાહની યોજના થઈ, પરંતુ એ ૧૯૩૩ની ગાંધી મન અને ધન. મન સૌથી વ્યાપક છે. પરંતુ દુર્ભાગ્યની વાત એ છે ચળવળનું વર્ષ અને ચારે તરફ રાષ્ટ્રીય જુવાળ, રુપચંદજી આ કે આપણે સૌથી વધારે સમય અને શક્તિ ધનના ક્ષેત્ર ઉપર ત્યાર વાતાવરણથી બાકાત કેમ રહી શકે? ખાદી પહેરવી, રેંટિયો કાંતવો, પછી તન ઉપર અને ઓછામાં ઓછો સમય મન પાછળ આપીએ ભૂગર્ભ પ્રવૃત્તિમાં રસ લેવો, સ્વાતંત્ર્યવીરોને સહકાર આપવો વગેરે છીએ. રુપચંદજીની પ્રવૃત્તિ બની અને લગ્ન માટે શરતો મૂકી, ખાદી જ પૂજ્ય બાપુજી રોજ જિનેશ્વર ભગવાનની પૂજા કરતાં. પૂજા ઘણી પહેરશે અને જૈન વિધિથી જ લગ્ન કરાશે. અને દૃઢ માનવીની આ જ શાંતિથી કરતાં, સારગર્ભિત એવા ચૈત્યવંદન અને સ્તવન જ શરતો સ્વીકારાઈ અને લગ્નની શરણાઈ ગુંજી ઉઠી.
ગાતા. તેઓશ્રી રોજ સામાયિક કરતા. નવરાશના સમયમાં પણ રુપચંદજીને દાદા ગુરુ પૂ. આચાર્ય વિજય ધર્મસૂરિજીમાં અનન્ય સામાયિક કરતા. શ્રી ચીમનભાઈ ચકુભાઈ શાહનો દાખલો આપતા શ્રદ્ધા હતી. જીવનની વિકટ પળોએ એઓ આ “બાપજી'યાદ કરતા કે રોજ એક સામાયિક કરવાના નિયમને કારણે તેઓ આટલા મોટા અને સહાય મળી રહેતી. રોજ સવાર-સાંજ આ “બાપજી'ની એઓ વકીલ, સમાજસેવક અને સાહિત્યકાર બની શક્યા હતા. આરાધના કરતા. આ આરાધના એમનામાં શ્રદ્ધા, સંસ્કાર અને બળ રોજ સવારસાંજ નવસ્મરણના પાઠ અને ગુરુદેવ વિજય જન્માવતા. આ આરાધના જ એમની બધી સફળતાનો આત્મા હતી. ધર્મસૂરિની પૂજા, જાપ, આરતી, ઇત્યાદિ કરતા. આ બધું અર્થપૂર્ણ
હવે કેટલાંક અમી છાંટણા શબ્દો એમના સુપુત્ર વલ્લભભાઈની રીતે અને પરમ ભક્તિભાવથી કરતા હતા. નિયમોનું શાંતિપૂર્ણ ઉપર નિર્દેષલ પુસ્તિકામાંથી અવતારીએ :
અનુશાસન કરતા, તેમના નિયમોમાં કદીય ચૂક નથી આવી. છેલ્લા મહામાનવ રુપચંદજીનું જીવન એટલી બધી ઘટનાઓ અને મહિનાઓમાં અસ્વસ્થ હોવા છતાં યથાશક્તિ નિયમો પાળતાં. પ્રતિભાઓથી અલંકૃત છે કે તેને સંક્ષિપ્તમાં લખવાનું અસંભવ તેઓ ભારપૂર્વક કહેતા કે, “એવા અને એટલા નિયમો ન રાખો
જેથી તમને કે અન્યોને તે નિયમો ભારરૂપ લાગવા માંડે.” રુપચંદજીને શિવપુરીથી નાની ઉંમરમાં જ વિભિન્ન વિષયોમાં પર્યુષણમાં ઉપવાસ ઉપરાંત દરરોજ આઠ સામાયિક કરતા. • ૧ વર્ષનું લવાજમ રૂા. ૧૨૫/-(U.S. $ 15) • ૩ વર્ષનું લવાજમ રૂા. ૩૫૦/-(U.S. $ 40) • ૫ વર્ષનું લવાજમ રૂા. ૫૫૦/-(U.S. $ 65) • ૧૦ વર્ષનું લવાજમ રૂા. ૧૦૦૦/-(U.S. $120) • કન્યા કરિયાવર આજીવન લવાજમ રૂા. ૨૦૦૦/-(U.S. $ 150) .