________________
૨૬
પ્રબુદ્ધ જીવન
ફેબ્રુઆરી, ૨૦૧૦.
જૈન પારિભાષિક શબ્દકોશ
૫૯૬. પ્રથમ
૫૯૭. પ્રસ્તર (પ્રતર) :
૫૯૮. પ્રાણ
૫૯૯ પ્રાણત (ઈન્દ્ર) :
૬૦૦. પ્રાણાતિપાતિકી :
ક્રિયા
2 ડૉ. જિતેન્દ્ર બી. શાહ
(ડિસેમ્બર ૨૦૦૯ના અંકથી આગળ) તત્ત્વના મિથ્યા પક્ષપાતથી ઉત્પન્ન થતા કદાગ્રહ આદિ દોષોનો ઉપશમ એ “પ્રશમ'. तत्त्वों के असत् पक्षपात से होनेवाले कदाग्रह आदि दोषों का उपशम प्रशम । The calming down of the vices like wrong insistence etc. that result from a misplaced partisanship of philosophical views-that is prasama. જે માળવાળા ઘર તળ સમાન છે તે. जो कि मंजिलावाले घर के तले के समान है । Strata which are like storeys of a multistoreyed building. પાંચ ઈન્દ્રિયો, મન-વચન-કાયબલ, ઉચ્છવાસ-નિઃશ્વાસ અને વાયુ એ દશ પ્રાણ છે. पाँच इन्द्रियाँ, मन-वचन-काय से तीन बल, अच्छ्वासनि:श्वास और आयु ये दस प्राण है। The five sense organs, the three energies i.e.-manas, speech and body, out-breath and in-breath, life-quantum these are ten pranas. આનત અને પ્રાણત દેવલોકના ઈંદ્રનું નામ. आनत और प्राणत देवलोक के इन्द्र का नाम। The name of the indra of Anata and Pranata Kalpas. પ્રાણીઓને પાંચ ઈન્દ્રિયો, મન-વચન-કાયબલ, ઉચ્છવાસનિઃશ્વાસ અને વાયુ એ દશ પ્રાણથી વિખૂટા કરવાની ક્રિયા “પ્રાણાતિપાતિકી' છે. प्राणियों को पाँच इन्द्रियाँ, मन-वचन-काया से तीन बल, उच्छ्वासनिःश्वास और आयु ये दस प्राणों से वियुक्त करने की ક્રિયા. Action of the form of depriving the living beings of their Pranas or vital elements. નવાં શસ્ત્રો બનાવવાં તે પ્રાયયિકી ક્રિયા. नये शस्त्रों का निर्माण करने की क्रिया। The forging of new weapons. ક્રોધના આવેશથી થતી ક્રિયા તે પ્રાદોષિકી ક્રિયા. क्रोध के आवेश से होनेवाली क्रिया । Action undertaken under the impulse of anger. જે ઇન્દ્રિય ગ્રાહ્ય વિષયો સાથે સંયુક્ત થઈને જ એમને ગ્રહણ કરે તે. जो इन्द्रिय ग्राह्य विषयों को उनसे संयुक्त होकर ग्रहण करती है। Those indriyas which grasp their object only through coming in contact with it. લીધેલ વ્રતમાં થયેલ પ્રમાદજનિત દોષોનું જેના વડે શોધન કરી શકાય તે “પ્રાયશ્ચિત્ત'. धारण किए हुए व्रत में प्रमादजनित दोषों का शोधन करना । That through which it is possible to make clean sweep of the defects born of negligence arisen in connection with a vrata that has been accepted.
૬૦૧. પ્રાત્યયિકી ક્રિયા :
૬૦૨. પ્રાદોષિકી ક્રિયા :
૬૦૩. પ્રાચકારી (ઈન્દ્રિય):
૬૦૪. પ્રાયશ્ચિત્ત
:
૨૦, સુદર્શન સોસાયટી, ૨, નારણપુરા, અમદાવાદ-૩૮૦૦૧૩.
(વધુ આવતા અંકે)
