________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
વઢવાણ અનુશ્રુતિક દ્રષ્ટિએ
શ્રી. પરેશ પી. મહેતા
વઢવાણ શહેર અને જૂની હકીકત :
હાલ જે ઠેકાણે વઢવાણ શહેર છે ત્યાં શ્રીકૃષ્ણના વખતમાં કહે છે કે એક મણિપુર નામે શહેર વસેલું હતું, જયાં પાંડવો માંહેના અર્જુનનો દીકરો બબ્રુવાહન રાજ કરતો હતો.'
જૈન શાસ્ત્રમાં સાડા ૨૫ ૧ર આર્ય દેશો કહ્યા છે. આ દેશોમાં ધર્મસંબંધી કોઈ અડચણ વગર જૈન લોકો જઈ શકે છે તેથી તેને આર્ય દેશો કહે છે. પંચાલમાં કપિલપુર મુખ્ય શહેર હતું, જ્યાં મહાવીર સ્વામીની પહેલાં ઘણી મુદત ઉપર (ઇ.સ.પૂર્વે ૫000 વર્ષ ઉપર) બ્રહ્મદત્ત રાજા રાજ કરતો હતો. આ બહાદત્ત રાજા વિષે ‘સકનાવલી' નામના પુસ્તકમાં નીચે મુજબ હકીકત લખેલ છે :
“બ્રહ્મદત્ત નાની વયનો હોવાથી તેના બાપે મરતી વખતે રાજયનો કારભાર તેના વજીરને સોંપ્યો હતો, જે પાછળથી નિમકહરામ થયો અને જયારે બ્રહ્મદત્તના જાણવામાં આ વાત આવી ત્યારે તેણે વજીરને ઠપકો આયો, પણ વજીરે આ ખરાબ ચાલ છોડવાને બદલે તેની માના કાન ભંભેર્યા (બ્રહ્મદત્તના વિરુદ્ધ સમજાવી), જેથી તેણીએ એક લાખનો મહેલ બનાવ્યો અને તેમાં બ્રહ્મદત્તને સૂવા મોકલીને તે મહેલને આગ લગાવી.
આ થતું હતું ત્યારે ઘાતકી ઇરાદા તથા ભયંકર મહેલ સંબંધી કહીકત બ્રહ્મદત્તના એક કારભારીના જાણવામાં આવી, જે ઉપરથી તેણે પોતાની નોકરી છોડી અને કપિલપુરથી થોડાક ગાઉ ઉપર નદીના કાંઠે એક દાનશાળા બાંધી તેમાં રહ્યો. તેણે આ દાનશાળાથી નવા બનતા મહેલ સુધી એક સુરંગ (જમીનની અંદર છૂપો રસ્તો) કરાવી જ્યારે મહેલ સળગ્યો ત્યારે બ્રહ્મદત્તને તેના કામદારનો દાકરો સુરંગમાં થઈને દાનશાળામાં લાવ્યો અને તેનો જાન બચાવ્યો. મહેલ બળીને ભસ્મ થઈ ગયો. આ પ્રમાણે થયા પછી બ્રહ્મદત્ત તથા તેના કારભારીએ છાની રીતે પોતાનો દેશ છોડી દીધો. ત્યાર પછી કેટલાંક વર્ષે તેઓ પાછા ઘેર આવ્યા અને રાજ્યની લગામ પોતાના હાથમાં લઈ વજીરને માર્યો તથા પોતાની માને કાઢી મૂકી.
એવું અનુમાન થાય છે કે હાલ આ જગ્યાએ પ્રાંગધ્રાનું ગામ કાત્રોડી છે ત્યાં કપિલપુર હતું અને દાનશાળા, વઢવાણ સિવિલ સ્ટેશનની નજીક “ધોળીધજા' નામની જગ્યા છે ત્યાં હતી. ધોળીધજાનું ભોયરું (સુરંગ) બ્રહ્મદત્તના કારભારીના બનાવેલ રસ્તાનો ભાગ હોય એમ અનુમાન થાય છે. મહાવીર સ્વામી :
આશરે ૨૫00 વર્ષ પૂર્વે વઢવાણમાં કેટલીક મુદત સુધી જૈનના ચોવીસમા તીર્થંકર મહાવીર સ્વામી રહ્યા હતા એમ કહેવાય છે. આ વાતને જૈનના ‘કલ્પસૂત્ર' માંë ની લખેલી વાતથી પુષ્ટી મળે છે. ,
' “એક મુસાફર વેપારી નામે ધનદેવ તેનાં પાંચસો ગાડાં સહિત વેગવતી (હાલમાં વઢવાણ પાસે ભોગવતી અગર ભોગાવો કહેવાય છે તે) નદી ઊતરતાં તેનો એક બળદ થાકી ગયો, વળી તેને નદીની રેતીમાં થઈને ઘણાં ગાડાં લઈ જવાનો શ્રમ પડવાથી તે નકામો થયો.વેપારીએ બળદને શહેરના તે વખતે શું નામ હશે તે જણાયું નથી) લોકોને સોંપ્યો અને તેમને કેટલાક પૈસા આપી તે બળદની સારી રીતે સંભાળ રાખવા કહ્યું, પરંતુ લોકોએ તેની સંભાળ રાખી નહીં અને આખરે ભૂખ-તરસથી તે બળદ મરી ગયો. આ બળદ મરીને શુળપાણ નામે યક્ષ થયો. આ વેરભાવથી તેણે શહેરના ઘણા લોકો ને તેમનાં, ઘોડા જાનવરો સહિત મારી નાખ્યા, આથી ત્યાં હાડકાંનો મોટો ઢગલો થયો અને તેને લીધે શહેરનું નામ બદલાઈને “અસ્થિગ્રામ અથવા “અઠાઈગ્રામ' પડ્યું .
પથિક ડિસેમ્બર-૧૯૯૭ - ૧૦
For Private and Personal Use Only
