________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
નો ઉલ્લેખ અવારનવાર થતો રહ્યો છે. સંવત ૨૨ વર્ષ
. સંવત પછીનું લખાણ બાળબોધ લિપિને મળતી કોઈ અન્ય લિપિમાં હોવાથી વાંચી શકાતું નથી. કોઈ વિદ્વાન એ માટે વધુ પ્રયત્ન કરે તો વિશેષ પ્રકાશ પાડી શકે એવી નોંધ વઢવાણ રાજયે કરેલી, પરંતુ આજે એ લેખ પણ ક્યાંય જોવા મળ્યો નથી.
વઢવાણમાં બે વાવો લાખવાવ અને ગંગાવાવ તરીકે ઓળખાય છે. આ બન્ને વાવો વિશળ વાઘેલીની લાખ અને ગંગા નામની બે ખવાસણોએ બંધાવેલી કહેવાય છે. લાખુવાવમાં કોઈ શિલાલેખ નથી, પણ ગંગાવાવમાં એક સંવત ૧૨૨૫ની સાલનો છે. આ શિલાલેખ તેના એક સ્તંભ ઉપર ઘણો લાંબો કોતરેલો છે અને તે એટલો બધો ઘસાઈ ગયો છે કે તેનો થોડો ભાગ જ વાંચી શકાય છે. તો પણ તેને ૧૯૩૬ની સાલમાં વાંચવાનો પ્રયાસ કરાયો અને તે સ્તંભ પાણીથી લીલ વળી ગયેલી તે દૂર કરાવી તથા હોશિયાર વાંચનારાઓમાં કર્નલ વૉટસન સાહેબના મોકલેલ માણસો પણ
હતા.
વઢવાણના મોટા દેરાસરમાં મહાવીર સ્વામીની કાળા આરસમાંથી કંડારાયેલી એક સુંદર પ્રતિમા છે તેમાં... सं १२४३ वर्ष कार्तिक वदि पू.भो(भौ)मे श्राविका घांटीणनामश्रेयार्थे महावीरबिंब कारापिता ॥७
શ્રાવિકાનું ઘાંટીણ નામ વઢવાણની ખાંડીપોળનું સ્મરણ કરાવે છે. તેણે મહાવીર સ્વામીની પ્રતિમા કરાવ્યાનું નોંધેલ છે :
. संवत १२४९ वर्षे ज्येष्ट(ष्ठ) सुदि १० बुधे श्री यादूसुता रत्नी तस्याः स्वपल्याश्रेयार्थ श्रेः छाहडेन श्रीनेमिनाथबिंब कारितं श्री देवानंदसूरिभिः प्रतिष्ठाष्ठितं ॥१८ ।
શ્રેષ્ઠી છાડ કે ચાહડ તે સમયનું જાણીતું નામ હતું. એ નામના બે ઉલ્લેખો મળે છે; એક ચાહડ કુમારપાળની હસ્તિશાળાનો ઉપરી હતો અને બીજો ચાહડ ઉદયન મંત્રીનો પુત્ર હતો. ૨૦
અત્યાર સુધી જિનેશ્વરાચાર્યસંતાનોની બોલબાલા હતી. જિનેશ્વરાચાર્ય અને એમના ભાઈ બુદ્ધિસાગરસૂરિ એ બે ગુરુભાઈઓ હતા. તેમની સાથે આ જિનેશ્વરાચાર્યને કોઈ સંબંધ જણાતો નથી, જ્યારે દેવાનંદસૂરિએ સંવત ૧૨૬૬માં પાટણમાં કોકા વસહીના જિનમંદિરની પ્રતિમાઓની પ્રતિષ્ઠા કરવી હતી. આ જો દેવાનંદસૂરિ હોય તો વઢવાણ તે વખતે પણ જૈનો માટે મહત્ત્વનું સ્થળ હોય તેમ જણાય છે. માધાવાવ :- (સંવત. ૧૩૫૦)
પાટણના છેલ્લા રાજા વાઘેલા કરણના માધવ અને કેશવ નામના કારભારીઓ હતા. આ વાત પ્રખ્યાત છે કે માધવની પત્નીને રાજા બળજબરીથી લઈ ગયો અને માધવના ભાઈ કેશવને મારી નાખ્યો. આ ઉપરથી માધવ દિલ્હી ગયો અને અલ્લાઉદ્દીન બાદશાહની ફોજ લાવીને સંવત ૧૩પરની સાલમાં કરણના રાજયનો છેડો આણ્યો. વઢવાણ શહેરના પશ્ચિમ ભાગમાં સર્વથી મોટી વાવ એ માધાવાવ છે. આ વાવ એ જ માધવે બંધાવી છે અને તેમાં બે નાની પથ્થરની પ્રતિમાઓ એક બીજાની પાસે ઊભી કરેલી છે અને તેના શિલાલેખ ઉપરથી જણાય છે કે આ વાવ પણ પાટણ રાજ તૂટ્યું તે વખતે બંધાયેલ હશે.
આમ, વઢવાણને આનુશ્રુતિક તેમજ ઐતિહાસિક દૃષ્ટિએ જોઈએ ત્યારે જણાય છે કે વઢવાણ એ પ્રાચીન નગરી હશે, આજે પણ અમૂલ્ય કલાવારસારૂપે તેનાં પ્રાચીન સ્થાપત્યો ત્યાંથી મળી આવતા શિલાલેખો પરથી જણી શકાય છે.
(અનુસંધાન પૃ. ૯ ની નીચે ચાલુ) પથિક • ડિસેમ્બર-૧૯૯૭ • ૧૪
For Private and Personal Use Only
