________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
જૂનાગઢના શાસકે ધમે મુસ્લિમ હતા. જૂનાગઢની પ્રજાને પિતાની સમજી એમણે તટસ્થ અને સમભાવભરી નીતિને અમલ કર્યો હતો. ગિરનાર પર્વત ઉપર હિન્દુઓનાં તેમજ જૈનેનાં ધાર્મિક રથળે આવેલાં છે. પર્વત ઉપર જવા માટે રસ્તે ઘણો જ ખરાબ લેવાથી પગથિયાં બનાવવાને વિચાર હિન્દુઓએ કર્યો. એ માટે લેટરી કાઢવાની ન બ બહાદુરખા-૩ એ ૧૮૮૯માં મંજૂરી આપી. ૨૪ ગિરનાર તથા એનાં પગથિયાં સાથે મુસિલમ પ્રજાને કોઈ સંબંધ ન હતો. ગિરનાર ઉપર મુસ્લિમનું કઈ ધાર્મિક સ્થળ પણ નથી છતાં પણ ગિરનારનાં પગથિયાં માટેની લેટરી-સમિતિમાં અનેક મુસ્લિમો હતા તથા એના કન્વિનર વજીર બહાઉદ્દીનભાઈ હતા. ૨૭ જૂનાગઢ રાજ્યની બિનસાંપ્રદાયિક અને બિનમઝહબી વાંદની નીતિના પરિણામસ્વરૂપ હિન્દુ-મુસ્લિમ વચ્ચે એકતાની સ્થાપના થઈ હતી. ગુજરાતી ભાષાના આદિ કવિ નરસિંહ મહેતાના ચરાના નવનિર્માણ માટે ૧૯૦૫-૦૬ માં “નૃસિંહ લેટરી' બહાર પાડવામાં આવેલ. આ લેટરીના કન્વિનર જૂનાગઢના નવાબ રસુલખાનજી પોતે હતા. ર૮ આમ જૂનાગઢનાં હિંદુ ધાર્મિક સ્થળોને પ્રત્યક્ષ તથા પરિક્ષ મદ કરવામાં આવી હતી.
આમ, બાબી વંશના રાજયકર્તાઓની નીતિ સંપૂર્ણપણે ધર્મની બાબતમાં સહિષ્ણુતાભરી જેવા મળે છે. સ્વયં ચુસ્ત રીતે ઇસ્લામ ધર્મ પાળતા હતા, પરંતુ પોતાની બહુમતી હિન્દુ પ્રજાને એમની ઈચ્છાનુસાર ધર્મ પાળવાની સ્વતંત્રતા હતી. ઉપરાંત પ્રજાઉવાણની રાજ્યની નીતિમાં પણ બહુમતી પ્રજાના કલ્યાણ માટેના એમના પ્રયત્ન સવિશેષ રહ્યા હતા. પ્રજાનાં સુખ અને કલ્યાણ માટેની નવાબની તટસ્થ નીતિને કારણે પ્રજા સૂખ તથા સંતિષ અનુભવતી હતી અને પરિણામે જુનાગઢ રાજ્યના શાસક ઈસ્લામ ધર્મ અને પ્રજા હિન્દુ ધર્મ પાળતી હતી. રાજવીઓની આ સહિષ્ણુ ઘર્મનીતિ જ રાજ્યની પ્રગતિના પાયામાં હતી એમ જરૂર કહી શકાય, છે. ઈતિહાસ વિભાગ, સૌરાષ્ટ્ર યુનિવર્સિટી, રાજકોટ-૩૬૦૦૦૫
પાદનોંધ 1. કડાકા ધનજી, “કાઠિયાવાડ ડિરેકટરી”, ઈ.સ. ૧૮૮૬, પૃ. ૧૪૮ ૨. પંડયા કાલિદાસ દે, “ગુજરાત રાજસ્થાન અથવા ગુજરાતના દેશી રાજ્ય", અમદાવાદ, પૃ. ૩૧૩ ૩. દેસાઈ શ. હા, “જુનાગઢ અને ગીરનાર', ૧૯૭૫, પૃ. ૨૬૦ ૪. ડે. જાની એસ. ૧, જુનાગઢ આરઝી હકુમતને ઈતિહાસ (અપ્રગટ મહાનિબંધ), સૌરાષ્ટ્ર
યુનિવર્સિટી, રાજકોટ, પૃ. 1 પ, વોરા ગુ, કે, “જુનાગઢને ઈતિહાસ” ૧૮૯૮, આર્યોદય પ્રેસ, અમદાવાદ, પૃ. ૧ ૬. જે ડબલ્યુ. વેટ્સન. “સ્ટેટિસ્ટિકલ એકાઉન્ટ્સ ઑફ જૂનાગઢ” એવુ. સાયટી પ્રેસ, મુંબઈ
૧૮૮૪, પૃ. ૧ છે. એજન, પૃ. ૭ ૮. હસ્તપ્રત દફતર, નં. ૪, પત્ર નં. ૫, હજૂર ને, ૩૨૩૫૦, જે. ૯૯૧, જુનાગઢ ૬. ભંડાર ૯. દીવાન રણછોડજી, “તારીખે સેરઠ વ હાલાર, અનુ. દેસાઈ શાહ, જૂનાગઢ, ૧૯૮૦, પૃ. ૧૧૧-૧૧૪ ૧૦. હસ્તપ્રત દતર બં, ૮, કા. 3, પત્ર નં. ૬, . નં. ૫૦૩૯, . ૨૩, ચોપડા ન કર, જના.
દ, ભંડાર ૧. હજૂર હુકમના ચોપડાનું દફતર, જૂના. દ. ભંડાર ૧૨. દેસાઈ ., “જનાગઢ અને ગીરનાર” છે. ૧૮૧
ગ/
૧૦
પશ્ચિક
'
For Private and Personal Use Only
