________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
સમઝાવવા પૌરાણિક ગાથા ચાહે છે ત્યારે બધા રાજવંશને આરંભ વિવસ્વાન(સૂર્ય)ને પુત્ર મનુ વૈવસ્વતમાંથી તારવે છે. એ વાત ત્રણ પ્રકારથી કહેવામાં આવી છે, જેમાંના બીજે-ત્રીજો પ્રકારે પહેલા કરતાં વધુ સામાન્ય છે. આમાંના પહેલા પ્રકાર પ્રમાણે મનુને દસ પુત્ર હતા, જેમને માટે ઈલ' હતું, જે વિયાત્રામાં નીકળે ત્યારે શિવના શરવણ' નામક સ્થાનમાં દાખલ થશે અને ઈલા'-રૂપ સ્ત્રી બની ગયો, કારણ કે ઉમાએ શાપ આપ્યો હતો કે કોઈ પણ પુરુષ-પ્રાણી આ વનમાં દાખલ થશે તે સ્ત્રી થઈ જશે. ઈલાને ચંદ્રના પુત્ર બુધ સાથે યૌન સંબંધ થશે અને પુરૂસ્વા એલ પુત્ર થશે. પછી શિવની કૃપાથી “ઇલા કિં પુરુષ સુદ્યુમ્ન' નામે બની-એક મહિને પુરુષ અને એક મહિને સ્ત્રી.
બીજા પ્રકાર પ્રમાણે, મનુને નવ પુત્રો હતા અને દસમો પુત્ર થવા મિત્ર અને વરુણ(મિત્રાવરુણ)ને ઉદેશી યજ્ઞ કર્યો, પરંતુ પુત્રી ઈલાનો જન્મ થયો. એને બુધને સમાગમ થયો અને પુરૂરવાને જન્મ થયા. એ પછી ઈલા પુરુષ થતાં ‘ઘુ નામ થયું. પેલા શાપને કારણે એ સ્ત્રીના રૂપમાં આવી ગઈ. છેલ્લે શિવની કૃપાથી એણે “સુઘુખ' તરીકે પુરુષત્વ પ્રાપ્ત કર્યું. - ત્રીજો પ્રકાર સામાન્ય રીતે ઉપરના બીજા પ્રકારને મળે છે, પરંતુ જે ફેરફાર થયે તે એ બુધના સમાગમમાં આવી એ પહેલાં.
પુરૂરવા આમ બુધથી ઈલ” કે “ઈલામાં પુત્રરૂપે થયે એ કથા વિકસી અને પુરૂરવા એલ તરીકે વિખ્યાત થયો. સુઇગ્નને ત્રણ પુત્ર હતા, જેમાંના બે ઉકલ અને ગયા હતા તથા ત્રીજે હતિાધ કે વિનાશ્વ કે ટૂંકા નામે વિનત હતા (પાર્જિટર : પૃ. ૨૫-૨૫૪)
૪. અફઘાનિસ્તાનમાં થઈ પંજાબમાં “આર્યોની આગેકુચ સિદ્ધ કરવા માટેની વપરાયેલી દલીલને સરળ રીતે ઉલટાવી નખાય.
૫. સુક્તને કર્તા સિંધુક્ષિત પ્રેયમેટ એ ભરતવંશી અગ્નીધને વંશજ હતો કે જેણે ગંગાના પ્રદેશમાં રાજ્ય કર્યું હતું.
૬. પ્રાચીન સમયમાં રાજસ્થાનનું રણ ખૂબ છીછરો સમુદ્ર હોય તે સરસ્વતી એમાં વહી જતી હતી. એ વિસ્તારની સપાટી થોડી જ ઊચે આવી તે સમુદ્ર રણમાં પલટી ગયો હોય અને સરસ્વતી નદીને અસર કરી હેય.
૭. દેવનાં નામે એક એક ટાંછવાયાં આવતાં હોય તો એનું ખાસ મહત્વ ન ગણાય, આ ચાર નામ સાથે જ આવેલાં છે એ ભારતીય મૂળને સંયુક્ત પુરા રજૂ કરે છે એ રીતનું મહત્તવ છે.
અનુવાદકની નોંધ ૮. આ વાકયખંડમાં શ્રી પાર્સિટરે પુરૂરવાનો સમય ભારતયુદ્ધના એમણે માનેલા ઈ.પૂ. ૯૫૦ ના સમયને કેંદ્રમાં રાખી, પેઢીનામામાંના ૯૫ રાજવીઓને સરેરાશ શાસનકાલ આપી ઇ.પૂ. ૨૦૧૦ ને આવે છે. એમણે એમના આ ગ્રંથનાં પૃ. ૧૭૮-૧૮૩ માં ભારત-યુદ્ધને સમય નક્કી કરવાને સબળ પ્રયત્ન કર્યો છે. આમાં નીચેની મર્યાદા એમણે ચંદ્રગુપ્ત મૌર્યને શાસનકાલ ઈ.પૂ. ૩રર માં શરૂ થયાનું નેધી એની પૂર્વના દેને સમય ૧૦૦ વર્ષને કહેવાયેલો છે તેને ૮૦ વર્ષો ગણી નંદને આરંભ ઈ.પૂ. ૪૦૨ માં સૂચવ્યું છે. મહાપર્વ નંદે સતા ઈ.પૂ. ૪૦૨ માં ધારણ કરી કહી પછી એમણે ભારતગટ૧૯૦
પથિક
3
For Private and Personal Use Only
