________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
માં માનનાર મિતાનીઓને સમૂહ ત્યાં એનાથી પૂર્વે આવેલું હતું, શકય રીતે ઈ. પૂ.ની ૧૬ મી સદીમાં. આ હકીકત સિદ્ધ કરી આપે છે કે (૧) ઈ. પૂ. પંદરમી સદી પહેલાં ભારતવર્ષમાથી પ્રજાને પ્રવાહ એ બાજુ આવ્યો હતે, (૨) એ ભારતીય દેવને ભારતવર્ષમાંથી લાવ્યા હતા, તેથી (૩) આર્યો અને એમના દેવ ઈ. ૫. સોળમી સદીની પૂર્વે અસ્તિત્વમાં હતા, અને (૪) “આ” એ સમયથી પણ પૂર્વે ભારતવર્ષમાં દાખલ થયા હતા, આ હકીકતે અને નિર્ણયે “આર્યોના ભારત વર્ષના વાયવ્ય ખૂણાના પ્રદેશમાંના પ્રવેશ અને વેદનાં સૂક્તોની રચના વિશેની વર્તમાન માન્યતા સાથે મેળ ખાતાં નથી.
પરંતુ આ હકીકત અને નિર્ણયે ભારતવર્ષના વાયવ્ય ખૂણાથી વધુ ઉપરના પ્રદેશમાં ધુઓના વિસ્તરણ વિશે કહેનારી પારંપરિક પ્રણાલીની સાથે બરાબર મેળ ખાય છે, કારણ કે એ સમય વંશાવલી. એના કાઠામાંના ૪૦મા અંકના સમ્યમાં આવી રહે છે, જે ભારતયુદ્ધના ઈ. પૂ. ૯૫૦ ના સમય કરતાં ૫૫ પેઢી એટલે વહે છેઆપણે જે દરેક પેઢીનાં ૧૨ વર્ષ ગણિયે તે એ પ્રવાહ ૯૬+ ૬૦, એટલે કે આશરે ઈ. ૫ ૧૬૦૦ આસપાસ શરૂ થયો હોય અને કિમે ક્રમે ભારતીય દેવનાં દર્શન ઈ. પૂ. ૧૪૦૦ ના કેલકરારો થયાના સમય સુધીમાં વિસ્તર્યો હોય. પારંપરિક પ્રણાલી બતાવે છે કે ' યાને ‘આ’ એનાથી પણ પહેલાંના સમયમાં ઉત્તર ભારતવર્ષમાં દાખલ થયા હતા અને “હુઓને પ્રવાહ (ઉત્ત—પશ્ચિમના દેશમાં) આગળ વધે ત્યાં સુધીમાં એના વધુ મેટા ભાગમાં સત્તા જમાવી લીધી હતી. પુરૂરવાથી લઈ ભારયુદ્ધ સુધીની દર પેઢીઓને હિસાબે ગણિયે તે એ જ ગણતરીએ ૯૫૦+૧૧૦૪ એટલે કે ઈ. ૫. ૨૦૫૦ આસપાસ આવી રહે. ભારતીય પારંપરિક પ્રણાલી અને પેલા કાલકરારમાંની હકીકતે આમ સંપૂર્ણ રીતે મેળ ખાય છે અને પૂર્વની હકીકત પછીની હકીકતને સાદ અને પૂરતો ખુલાસો પૂરો પાડે છે. આ ભારતીય પારંપરિક પ્રણાલીને પુરાવો છે અને એ એવું બતાવે છે કે વંશાવલીઓ વાસ્તવિક છે અને વંશાવલીઓને લગતી અંદાજી ગણતરી માટેનું બેખું પૂરું પાડે છે. ત્યાં પ્રવેશ પામેલા કુક્ષુઓએ પિતાના દેવોને શુદ્ધ રીતે જાળવી રાખ્યા, પરંતુ રાજવીઓ એમની ભાષા સાથે ભારતવર્ષથી જેમ જેમ વધુ અલગ પડશે તેમ તેમ એમણે પિતાનાં નામમાં ફેરફાર કર્યો.૮
વળી, આપણે પ્રચલિત માન્યતાને રવીકારિએ તે કલકરાને આધારે લીધેલા ઉપરના નિર્ણયને - એની જરૂર રહેશે કે નિર્ણત કરેલા ભારતીય-ઈરાની સમયને ઈ. પૂ. સેળમી સદી કરતાં ઘણું વહેલે
લઈ જવો પડે, એનું પરિણામ એ આવે કે એ માન્યતા ભાગ્યેજ ટકી શકે. ઉપરની પારંપરિક (પ્રણાલી સૂચવે છે કે એ વ કેઈ સમય હોય જ નહિ અને વળી એ કે ઈરાનીએ ભારતવર્ષને જ કાંટો હોય. કારણ કે ભારતવર્ષમાંથી બહાર જવાને કારણે થયેલે વિસ્તાર કેલકરારમના ભારતીય નામવાળા દેવો અને ઈરાની જેવાં નામ ધરાવતા રાજવીઓને જ માત્ર ખ્યાલ આપે છે, એટલું જ નહિ, પરંતુ ઈરાનીના ઊગમ તરફ પણ દેરી જાય છે. જેવી રીતે ચાલુ માન્યતા પ્રમાણે તે જ રીતે આ પ્રકારે પણ ઇરાનના ભાષાકીય અને ધાર્મિક તફાવતને સમઝાવી શકાય.
મારી માન્યતા પ્રમાણે વૈદિક સાહિત્ય આ ભારતવર્ષના વાયવ્ય ખૂણેથી આવ્યાનું કાઈ પણ કહેતું નથી. આ દષ્ટિબિંદુથી વિચાર કરવામાં આવે તે શંકા નથી કે અવેદમાંથી દલીલે જોધી કાઢી શકાય, પરંતુ જે અગાઉથી ધારી લીધેલા વિચારોને બાજુએ મૂકી દેવામાં આવે અને એતિહાસિક પારંપરિક પ્રણાલીની દષ્ટિએ સકતોની કસોટી કરવામાં આવે છે, હું ધારું છું કે, પારંપરિક પ્રણાલીગત ઓગસ્ટ ૧૯૯૦
પથિક
For Private and Personal Use Only
