________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
સુદાસના દાશરાજ્ઞ-યુદ્ધને ભારતવષ માં માર્યાં વાયવ્ય ખૂણેથી આવ્યા એની સાથે કરો। જ સબંધ નથી, કારણ કે એ ઉત્તર પાંચાલના ‘અલ’વંશને રાજવી હતા. અને 'અલે' ( એટલે કે આk' એ) સુસના સમયથી કાંય પૂર્વેના સમયમાં ભારતવષઁના ઉત્તરના પ્રદેશમાં આવ્યા હતા તથા એના ઉપર સત્તા જમાથી લીધેલી હતી. મે તે! પંજાબમાં પશ્ચિમ બાજુ સુદાસના વિજયને એક મગ્ન હતેા. આ જાતના નિર્ણયની સાથે મેળ ખાતી વિગતો આ પછીના પ્રકરણમાં જોવા મળશે.
ઋગ્વેદમાં નદીઓ વિશેના ઉલ્લેખથી એમ માની લેવાની જરૂર નથી કે એ સમયે આયે'ને ભારતવર્ષ (આખા)ની ભૂગાળનું જ્ઞાન હતું, કારણે કે સિંધુ અને સરસ્વતીને વારંવાર ઉલ્લેખ કરવામાં આવ્યા છે ત્યારે ભારતના ઉત્તર ભાગની ખીજી નદીઓ વિશે એક વાર, બે વાર કે ત્રણ વાર સિવાય વધુ ઉલ્લેખ થયેલા જોત્રામાં આવતા નથી. એ સદેહ-રહિત છે કે સિધુ નદીએ એની અસામાન્ય લ'બાઈને લીધે અને સરસ્વતીએ એની પવિત્રતાને કારણે આકર્ષણ કર્યું હતું. એનુ સબળ કારણ એ હતું કે સરસ્વતી હસ્તિનાપુરના ભરતવ`શના રાજના પ્રદેશમાં હતી તે, મા પછીના પ્રકરણમાં બતાવવામાં આવશે તે પ્રમાણે, ઋગ્વેદીય બ્રાહ્મણધમતા વિકાસ (પજામમાં હિ) એ રાજવીઓના સમયમાં થયે હતા. ઋગ્વેદને સરયૂ નદીની જાણું છે અને સદે કરવાને કશું જ કારણ નથી કે એ યેાધ્યાના પ્રદેશની નદી છે. જો વટવૃક્ષ લૂણુ અને પારિયાત્ર-ગિરિમાળા (અરવલ્લીની પઢ઼ાડી) જ્યાં વર્તમાન માન્યતા પ્રમાણે ‘આયે!' ચેસ જઇ પહેચ્યા હતા એ ભૌલિક વસ્તુ વગેરે વિશે ઋગ્વેદને જાણુ નથી એનાથી ઋગ્વેને એ વિશે કશી જાણ નહેતી એમ કહી શકાય એમ નથી,
પાર'પરિક પ્રણાલી અને પૌરાણિક ગાથા આમ સીધેસીધું સૂચન કરે છે કે 'અલે' (યાને આk) મધ્ય-હિમાલયના પ્રદેશમાંથી ભારતવર્ષમાં દાખલ થયા અને વાયવ્ય સરહદ તરકનુ વલણ એ બાજુથી કાઈ આક્રમણ્ આવ્યાની વાતને ટેક આપતુ નથી, આ ઘણી તેંધપાત્ર હકીકીતા છે. પૌરાણિક ગાથા ઉત્તરે આવેલા ‘ઇક્ષાવૃત્ત' પ્રદેશનું સૂચન કરે છે કે જ્યાંથી એલે આવ્યા હતા, પુરૂરવાનું ‘અલ’ નામ ઋગ્વેદમાં આવે છે અને મનુની પુત્રી ઇલા હોવાની વાતના કરતાં વધુ પ્રાચીન હૈવાનું જણાય છે, ઇલા' ઉપરથી ‘એલ' સત્તા આવી હૅાય એ બતાવવા આ કથાનક ગાઠવવામાં આવ્યાનુ લાગે છે, ઇલ' અને ‘ઇલાવૃત' વચ્ચેને! સૂચિત સબધ પ્રાચીન હેઈ શકે અને એ વિશ્વાસ ઉપજાવે તેવે છે. આ સંબંધમાં એ નેધી શકાય કે ‘ઇલા'ના પુરુષરૂષ તરીકે જાણેલે! ‘સુદ્યુમ્ન' કિપુરુષ હેવાનું કહેવાય છે અને આખરે ઈબ્રાવૃતમાં જઈ રડેલે (જેના નામ ઉપરથી ‘છત્રવૃત' દેશ નામ થયું.) કિ પુરુષોને એ જ ઉત્તર પ્રદેશમાં મૂકવામાં આવેલા, તથા તા મૌરાણિક ગાથા સુદ્યુમ્નના વ’શતે એ પ્રદેશ સાથે સાંકળે છે, તા કેટલાંક પુરાણમાં ઉત્તર કુરુ પ્રદેશ સાથે. તેથી તે ‘એલે’ (યાને ‘આર્ય') વાયવ્ય ખૂણેથી ભારતવર્ષીમાં દખલ થયા ન હાય તે પાર...પરિક પ્રણાલી અને નિર્ણય સૂચિત થયું છે તેનેા વિચાર કરતાં, અત્યાર સુધીનું જે ગૃહીત તરીકે સ્વીકારવામાં આવ્યું હતુ. તે બધા વિચારાને આપણે દૂર "કેલી દેવા જોઇએ.
મેધાઝકેજીમાંથી મળી આવેલા દ્વિત્તાઇત રાજવી અને મિતાનીના રાજવી વચ્ચે થયેલા, કાલકરાવૈ। આ વસ્તુ ઉપર વધુ પ્રકાશ પાડે છે.” પ્રે. યાાખીએ જ્યાન દોર્યુ છે એ પ્રમણે એ કરારા ચોક્કસ દેવાની વાત કરે છે, જે મિત્ર વરુણ ઇંદ્ર અને નાસત્ય(અશ્વિનીકુમાર) સિવાયના બીજા કોઈ નથી. આ ભારતીય આ દેશ છે અને પ્રે. યાક્રેાખીએ બતાવ્યું છે કે (વ માન મંતવ્ય પ્રમાણે ) ભારતીય અને ઇરાની શાખાઓ જુદી પડી એ પૂર્વેના સમયના હેઈ શકે નહિ. કાલકરારોના સમય વિશ્વાસપાત્ર રીતે અંદાજે ઈ. પૂ. ૧૪૦૦ આસપાસના ચોક્કસ કરવામાં આવ્યા છે અને તેથી આ પથિક
ઑગસ્ટ/૧૯૯
२७
For Private and Personal Use Only
