________________
તેજ સંસારથી ભય પામતા જીવને શરણ તથા સ્થાનભૂત છે | ૩ || અને ગુણ તથા અવગુણની જે વિચારણા છે, તેણે કરી ભક્ત અને અનુભક્તનો વિચાર થાય છે, તથા તેણે કરી ગમ્ય અને અગમ્યનો ભેદ થાય છે. અને તે ગુણાગુણ વિચારણા જે બે, તે માર્ગ અને કુમાર્ગ તેને જાણનારી છે . ૪ ૫ તથા જીવદયા જે છે, તે પણ કોટાનકોટી કલ્યાણને પ્રગટ કરનારી છે, તથા દુરંત દુરિતને નાશ કરનારા જે શત્રુ તેની સ્થાનભૂત છે તથા સંસારરુપ સમુદ્રથી તારનારી છે. ઈત્યાદિ સર્વ કાર્ય કરનારી એક જીવદયાજ જાણવી | ૫ || એ પ્રકારની દેશના ગુરુમુખથી સાંભલી પર્ષદામાં બેઠેલા સુરદત્ત શ્રેષ્ઠી પૂછવા લાગ્યા કે હે ભગવન્! આપે જે જીવ કહ્યો, તે જીવનું શું લક્ષણ છે? ત્યારે મુનિ કહે છે, હે શ્રેષ્ઠી ! જ્ઞાન, દર્શન, ચારિત્ર, તપ, વીર્ય અને ઉપયોગ યુક્ત જે હોય, તેને જીવ કહીએ. એ લક્ષણે કરી જીવ જાણવો. કહેલું છે કે
નાણં ચ દંસણં ચેવ, ચારિતં ચ તવો તથા // એએ સમણ પત્તા, જીવા ગચ્છતિ તે સુગમાં // ૧ / ચેતનાલક્ષણશ્ચાત્મા, સામાન્યન બુર્વેઃ મૃતઃ // સંસારાત્મા તથા જીવ, પરમાત્મા દ્વિધા મતઃ / // સંસારાત્મા સદા દુઃખી, જન્મમરણદુઃખભાક / ચતુરશીતિલક્ષેપુ, યોનિષ ભ્રમતે સદા // ૩ / ન સા જાઈ ન સા જોણી, ન ત ઠાણે ન તં કુલ ન જાયા ન મૂઆ ત્ય, સવ્ય જીવ આણંતસો / ૪ / એગયા દેવલોએસ, નરએસુવિ એગયા ! એગયા અસુર કાયે, અહા કમૅહિં ગચ્છઈ / ૫ / સુભગો દુર્ભગઃ શ્રીમાન, પવાનું વર્જિતઃ | સ એવ સેવકઃ સ્વામી, નરો નારી નપુંસકઃ // ૬ / સંસારી કર્મસંબંધાતું પરિભ્રમતિ નટવત્ / અનંતકાલગમિત, કર્માતકૃg કર્મદઃ / ૭ / ભવ્યજીવે દયાદાન, ધર્મકલ્પતરુપમ્ દાનશીલતપોભાવ: શાખા મુક્તિસુખં ફલમ્ / ૮ /
પૌષદશમી
૪૮
Jain Education International 2010_03
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
