________________
ગીતશાસ્ત્રવિનોદન, કાલો ગચ્છતિ ધીમતામ /
વ્યસનેન તુ મૂર્ખાણાં, નિદ્રય કલહેને વા // ૧ // અર્થ- બુદ્ધિવંત પંડિતોનો કાલ, ગીતશાસ્ત્ર વિનોદની કથા કરતાં જાય છે. મૂર્ખ માણસનો કાલ તો નિદ્રા કરવે કરી જાય છે, તથા વલી કલહ કરતાં જાય છે. હવે રાણી બોલી, હું કથા કહું છું, તે સાંભલ. એક ગામમાં બે શોક્ય હતી. તેમાં એકની પાસે રત હતાં તે બીજી શોક્યનો વિશ્વાસ કરે નહીં. પછી તેણે વિચાર્યું જે એ રન પેસતાં નીકલતાં શોક્યની નજરે ન આવે એમ કરું. એમ વિચારી ઘડામાં નાખી તેનું મોટું લીપી મૂક્યું. તે બહાર ગઈ, તે વારે બીજી શોક્ય અવસર જોઈ કાઢી લીધાં, અને ઘડાના મુખને પાછું તેમજ લીપી મૂક્યું. પછી તે બહારથી આવી તેણે લીપ્યો ઘડો જોયો, પણ ઉખેડ્યો નહીં, અને રત દીઠાં નહીં. ઉખેડ્યા વિનાજ કહ્યું કે રત નથી દેખાતાં. હાં રાણીએ સખીને પૂછ્યું કે ઘડો ઉઘાડ્યા વિના એણે રત ગયાં એવું કેમ જાણું? તે વારે સખી બોલી કે આપજ કહો. રાણીએ કહ્યું, આજે નિદ્રા આવે છે, કાલે કહીશ. એમ કહી સૂઈ રહી. રાજાએ વલી પણ વારો આપ્યો. બીજે દિવસે દાસીના પૂછવાથી રાણી બોલી કે એ ઘડો કાચનો હતો માટે શોકયે આવતાંજ તરત જોઈ લીધું જે રત નથી. ફરી દાસીએ પૂછ્યું, વલી કોઈ રમણીય કથા કહો.
રાણી બોલી કે એક રાજાની દીકરી હતી. તેની માતાએ એકદા ફારશૃંગાર પહેરાવીને રાજ્યસભામાં રાજા પાસે મોકલી, રાજાએ પોતાના ખોળામાં બેસારી. એટલામાં આકાશથી ઉતરીને કોઈ વિદ્યાધર તે કન્યાને અપહરી ગયો. હવે રાજાને ચાર પુરુષરત છે, તેમાં એક નિમિત્તિઓ, બીજો રથકાર, ત્રીજો સહસ્ત્રયોથી, અને ચોથો વૈદ્ય. એ ચારને રાજાએ કહ્યું, મારી પુત્રી જે લઈ આવે, તેને હું અર્ધ રાજ્ય અને મારી પુત્રી પણ આપું. એમ સાંભલી નિમિત્તિઓ બોલ્યો, કન્યાને વિદ્યાધર પૂર્વ દિશાએ લઈ ગયો છે, તે સાંભલી રથકારે આકાશગામી રથ બનાવ્યો. તેમાં ચારે જણ બેસીને વિદ્યાધરની પછવાડે ચાલ્યા. અનુક્રમે વિદ્યાધર સાથે સંગ્રામ થયો. તેમાં વિદ્યાધરને પ્રહાર લાગ્યો, તે વારે વિદ્યાધરે જાણ્યું, જે આ સ્ત્રી મારા ભાગમાં આવશે નહીં. માટે મારા હાથમાંથી કેમ જવા આપું? એમ વિચારીને કુમારીનું મસ્તક છેદી નાખ્યું. તે જોઈને ચારે જણ ખેદ પામ્યા. એટલે વૈધે સંજીવિની ઔષધીએ કરી તેને જીવતી કરી. હવે તે કન્યાને પરણવા શ્રી ચઉમાસીપર્વ
૧૩૫
Jain Education International 2010_03
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
