Mahadev Stotram

Author(s): Hemchandracharya, Sushilmuni
Publisher: Sushilsuri Jain Gyanmandiram Sirohi

Page 136

गुणानां ते तादृशः क्षित्यादिनामानः । यदुक्तमाह-"प्रादेष्टा स्यान्मुखे व्रती, याजको यजमानश्च" इति हैमः । इति= पूर्वोक्ता । एते क्षित्यादयः । अष्टौ=अष्टसङ ख्यकाः । गुरणाः=विशिष्टधर्माः । मताः=वरिणताः। अस्मिन् श्लोके चतुर्थचरणे 'वीतरागे गणा मताः' इत्यत्र 'गीता वीतरागे सुगुणाः' इति पाठोऽपि दृश्यते । तदपि सम्यग् एव । 'द्रव्यात्मकक्षित्यादिरूपो महादेवः' इति परेष्टः कथितः, तदसङ्गतम् । यदि परेष्टदेवस्य क्षित्यादिरूपत्वं स्यात्, तर्हि स एव महादेवः स्यात् क्षित्यादिर्वा, उभये नास्ति एव, अभेदेऽनेकत्वविरोधात् । एकस्य विभिन्नाऽनेकपदार्थरूपत्वाऽऽसम्भवात् । गुणाऽस्तु विभिन्नाऽपि अनेके एकस्मिन्नपीति गुणाष्टकसभावादहन्न वाऽऽष्टकमूत्तिरिति । आर्यावृत्तमिति । तद्लक्षणमाह
"यस्यापादे प्रथमे, द्वादश मात्रा तथा तृतीयेपि ।
अष्टादश द्वितीये, चतुर्थके पञ्चदशः सार्या ।।" ।।३४।। पद्यानुवाद - पृथ्वी पानी वायु वह्नि यजमान व्योम चन्द्रमा , तथा सूर्य ये सभी प्रष्ट गुरण जग में ही उत्तमा । विभु वीतरागदेवमहीं ये प्रष्टगुरण माने हैं , इसलिये वीतरागदेव सही अष्टगुरणरूपी हैं ॥ ३४ ॥ शब्दार्थ -
क्षिति = पृथ्वी । जल पानी । पवन वायु । हुताशन
श्रीमहादेवस्तोत्रम् -६६