Mahadev Stotram

Author(s): Hemchandracharya, Sushilmuni
Publisher: Sushilsuri Jain Gyanmandiram Sirohi

Page 164

चद्वयं समुच्चये। ज्ञात्वा=आत्म-ज्ञान-द्वारा विवेकेन परिच्छिद्य, इदं पुण्यमिदं पापमिति विविच्य, अर्थात् पुण्यं ग्राह्यपापं त्याज्यमिति विचिन्त्येत्यर्थः । सन्तोषेण = सम्यग्तोषः सन्तोषः तेन उपशमेन, आत्मरत्या तृष्णोपरमेणेति । उपशमेनेति यावत् । अभिसम्पूर्णः = अभितः सम्यग् पूर्णः सर्वथा सन्तुषायुक्तः, सम्भृतः आत्मरमणात् सर्वथा तुष्टमनोवृतिः । तथा, प्रातिहार्याऽष्ट केन प्रातिहार्याणां द्वाः स्थ इव दिव्यसमवसरणस्थेऽर्हति नियतस्थितीनां तथा अशोकवृक्षादीनां अष्टकत्वेन, उपलक्षणत्वात् सहजाद्यतिशयेन च, अभिसम्पूर्ण इत्यनुषज्यते । यदुक्तम्-- "अशोकवृक्षः सुरपुष्पवृष्टि---
दिव्यध्वनिश्चामरमासनञ्च । भामण्डलं दुन्दुभिरातपत्र,
सत्प्रातिहार्याणि जिनेश्वराणाम् ।।" "एतां चमत्कारकरी,
प्रातिहार्यश्रियं तव । चित्रीयन्ते न के दृष्ट्वा,
नाथ ! मिथ्यादृशोऽपि हि ।।" इति । तेन पुण्यपापविवेकसन्तोषप्रातिहार्यप्रमुखातिशयसद्भावेन हेतुना। नकारः= अर्हन्पदस्यान्तिमः नकाररूपो वर्णः । प्रोच्यते प्रकीर्त्यते ।। ४३ ।।
श्रीमहादेवस्तोत्रम्-१२७