Mahadev Stotram

Author(s): Hemchandracharya, Sushilmuni
Publisher: Sushilsuri Jain Gyanmandiram Sirohi

Page 151

अन्वयः
'प्रकारेण विष्णुः भवेत्, रेफे ब्रह्मा व्यवस्थितः, हकारेण हरः प्रोक्तः, तस्य श्रन्ते परमं पदम्' इत्यन्वयः । मनोहरा टीका
-
प्रकारेण = 'अ' कण्ठोच्चारणध्वनिः, तेन कण्ठ्येन ह्रस्वस्वरेणाऽकाररूपेण 'अर्ह" इत्याक्षरघटकेन प्रथमवर्णेनेत्यर्थः । विष्णुः = विष्णुस्वरूपः । भवेत् = स्यात् । 'अहं' इति पदे प्रथमाऽक्षरो 'अ' विष्णुरूपेरण स्तुत्यः । "अच्युतं केशवं" अच्युतस्य प्रथमाक्षर : 'ग्र' इति भावः । अन्यच्च “प्रकारेण भवेद् विष्णुः” इति । "अकारो वासुदेवः स्याद्” इति एकाक्षरकोशाच्चेति ज्ञेयम् । एवञ्च "अहं" इति पदं शब्दतो विष्ण्वात्मकमिति समाहितम् । रेफे= “अर्ह" इत्यक्षरघटक-रेफे । 1. ब्रह्मा = ब्रह्मवाचको ब्रह्मशब्द:, प्रजापतिवाचको ब्रह्मरित्यर्थः । व्यवस्थितः - व्यवस्थया स्थितः, अर्थात् ब्रह्मा वै "हे" यद्वोक्तन्यायेन रेफो रेफघटित ब्रह्मपदलक्षक इति रेफे ब्रह्मा व्यवस्थितः । एतेन शब्दतो ब्रह्मणः स्वरूपमर्हन्नव । तथा, हकारेण: "अ" इतिपदघटकेन महाप्राणेन वर्णेन । हरः = महेश्वरः शिवस्वरूपः । प्रोक्तः = कथितः, "शिवो वैऽर्हत्" शिवस्वरूपत्वे 'अर्हन्' पदं व्यवस्थितः । ननु "हे" इत्यक्षरे उपरिस्थितस्याऽनुनासिकस्य किं प्रयोजनमिति चेत् तत्राह ---
-
श्रीमहादेवस्तोत्रम् - ११४
=