________________ लोकाशाहचरिते ठीक है काच के विना मणि की प्रतिष्ठा नहीं होती है-काचके सद्भाव में ही मणिकी प्रतिष्ठा होती है // 14 // સજજન પુરૂષોની પ્રસિદ્ધિમાં જે કંઈ પણ કારણ હોય તો તે દુર્જન જ છે. કેમકે તેમના અસિતત્વથી જ સજજનેના ગુણેને પ્રકર્ષ થાય છે. એ વાત સત્ય જ છે કે– કાચના વિદ્યમાન પણથી જ મણિની પ્રતિષ્ઠા થાય છે. 14 दूरस्ति यस्मात्सुजनस्य दुष्टो जनोऽथवा दूरगतोजनोऽस्मात् / इत्थं निरुक्या स गतः प्रसिद्धिं समस्ति लोके किल दुर्जनोऽयम् // 15 // सज्जन जिससे दुःखित होते हो वह अथवा दुष्ट जो नर है वह, या जिससे सामान्यजन भी दूर रहते हों वह दुर्जन है. इस प्रकार से यह दुर्जन की निरुक्ति है. इससे दुर्जन शब्द की सिद्धि होती है // 15 // સજજનો જેનાથી દુઃખી થાય તે અથવા દુષ્ટજન તે અગર જેનાથી સામાન્ય જન પણ દૂર રહેતા હોય તે દુર્જન છે; આ પ્રમાણે એ દુર્જનની નિરુક્તિ કહી છે. આનાથી દુર્જન શબ્દની સિદ્ધિ થાય છે. I1 પા सरस्वती सैव मुखं तदेव सैवास्ति जिह्वा रचनाऽपि सैव / तथाप्यहो पश्यत दुर्जनस्य कृन्तति मर्माणि वांसि चोक्तौ / 16 // अर्थ-जिन शब्दों को सज्जन बोलता है उन्हीं को दुर्जन बोलता है जैसा मुख सज्जन का है वैसा ही मुख दुर्जन का है, जो जीभ सज्जन की है वही जीभ दुर्जन की है शब्दों के बोलने की रचना जैसी सज्जन की है वैसी ही वह दुर्जन की भी है परन्तु पता नहीं पड़ता है कि एक के तो बोल मर्मस्थानों में पीडा नहीं पहुचाते और दुर्जन के बोल मर्मस्थानों को काट देता हैं // 16 // જે શબ્દોનું ઉચ્ચારણ સજજન કરે છે. એ જ શબ્દ દુર્જન લે છે. જેવું સજજનનું મુખ છે. એવું જ દુર્જનનું મુખ છે જેવી જીભ સજજનની છે. તેવી જ જીભ દુર્જનની પણ છે. બેલવાના શબ્દોની રચના જેવી સજજનની છે તેવી જ દુર્જનની છે. પરંતુ ખબર પડતી નથી કે સજજનેના શબ્દો આનંદપ્રદ હોય છે ત્યારે દુર્જનના શબ્દો મર્મ स्थानामा पासावा वा नाय छे. // 16 // अहो कर्मन् तव सृष्ट सृष्टौ बभूव कष्टैकफलाज्ञतेयम्। यदेणमुष्के मृगनाभिस्तृष्टिः कथं न साहा विहिता खलास्ये // 17 // अर्थ-हे कर्मन् ! आपके द्वारा रची गई इस सृष्टि में आपसे एक बडीभारी भल हो गई है जो जीवों को पद पद पर अभीतक कष्ट में डाले हुए हैं वह
