________________
द्रव्यलोक
पुदगलास्तिकाय । परमाणु वगेरेनुं स्वरूप । (५४९)
अनन्तभेदाः स्कन्धाः स्युः केचन द्विप्रदेशकाः । त्रिप्रदेशादयः संख्यासंख्यानन्तप्रदेशकाः ॥ ६॥ सूक्ष्मस्थूलपरिणामाः स्युः प्रत्येकमनन्तकाः । एकक्षणाद्यसंख्येयकालान्तस्थितिशालिनः ॥ ७ ॥ द्विप्रदेशादिकोऽनन्तप्रदेशान्तो विवक्षितः । स्कन्धसम्बद्धो विभागः स भवेत् देशसंज्ञकः ॥ ८ ॥ निर्विभाज्यो विभागो यः स्कन्धसंबद्ध एव हि । परमाणुप्रमाणोऽसौ प्रदेश इति कीर्तितः ॥ ९ ॥ कार्यकारणरूपाः स्युद्धिप्रदेशादयो यथा । द्विप्रदेशो द्वयोरण्वोः कार्य त्र्यणुककारणम् ॥ १० ॥ परमाणुस्त्वप्रदेशः प्रत्यक्षो ज्ञानचक्षुषाम् ।
कार्यानुमेयोऽकार्यश्च भवेत्कारणमेव सः ॥ ११ ॥ यदाहुः-कारणमेव तदन्त्यं सूक्ष्मो नित्यश्च भवति परमाणः ।
एकरसवर्णगन्धो द्विस्पर्श: कार्यलिंगश्च ॥ १२॥ સ્કંધના વળી અનેક ભેદ છે. કેટલાકને બે પ્રદેશ છે, કેટલાકને ત્રણ પ્રદેશ છે, કેટલાકને વધતા વધતા સંખ્યાત સુધી પ્રદેશ છે, કેટલાકને અસંખ્ય પ્રદેશ છે અને કેટલાકને વળી अनन्त प्रश। छ. १.
વળી એમાંના પ્રત્યેક અનન્ત છે, સૂમ અને સ્થૂલ પરિણામવાળા છે. અને સ્થિતિ, કઇકોઈની એક ક્ષણની હાય છે, અને કોઈકોઈની એથી વધતી વધતી તે છેક અસંખ્યકાળ सुधानी छ. ७.
બે પ્રદેશથી તે છેક અનન્તપ્રદેશ સુધીને સ્કબદ્ધ વિભાગ–એનું નામ “દેશ . ૮.
અવિભાજ્ય અને માત્ર સ્કબદ્ધ-એવો જે પરમાણપ્રમાણ વિભાગ–એનું નામ 'प्रदेश'..
ઉપર દ્વિદેશી વગેરે જે સ્કન્ધ કહ્યા છે તે કાર્યરૂપ પણ છે અને ( કેના) કારણરૂપ પણ છે. જેમકે “દ્ધિપ્રદેશી ( ધ ) બે પરમાણુઓનું કાર્ય છે તેમ ત્રણ પરમાણુઓનું ।२५५ ५४ छ. १०.
પરમાણુ અપ્રદેશ છે અને ફક્ત જ્ઞાનચક્ષુને જ ગોચર છે. વળી એ કાર્યાનમેય છે. (पोत) धन आर्य नथी;
ले ना रणभूत ताछे. ११. ( अन्यत्र ) | छे:-मत्य १२६५३५४ ५२मा छ. ये (५२मा) नित्य छ, सूक्ष्म
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
