________________
૯૪૪ઃ પ્રયોગશાળાનાં હતભાગી પ્રાણીઓ :
આવેલા. આ પ્રયોગ સંબંધમાં એક મોટી માહિતી અનુસાર વીજળીના આંચકાથી થતી મુશ્કેલી એ છે કે પ્રવેગ કરતી બધી જ ભયાનક પીડાથી એ વાંદરાઓનાં મેં વિરૂપ સંસ્થાઓ એકમેકથી તદ્દન જ સ્વતંત્ર રહેવા થઈ ગયાં હતાં. બંને આંખે તેમણે જોરથી ઈચ્છે છે. આથી તેમની વચ્ચે પરસ્પરની બંધ કરી દીધી હતી અને મોટે મોટેથી શોધે વિષે કઈ આદાન-પ્રદાન તે નથી ચીસે પાડી હતી. યંત્રથી જકડાયેલ અસહાય હતું. એ વિશે એમને સાધારણ માહિતી પણ – પ્રાણી બીજું શું કરી શકે? એ વાંદરાઓમાં મળતી નથી. આ મનોવૃત્તિને પરિણામે જ વિદ્યુત પ્રવાડ રોકવા માટે એક બટન દબાવી કેટન યુનિ ર્સિટીમાં કેટલાક કૂતરાઓને શકવા જેટલી ચતુરાઈ હિત તે તેઓ આ એક પ્રાગ નીચે પુરા પાંસઠ દિવસ સુધી પીડામાંથી છૂટકારો મેળવી શકત. એકધારા છ ભૂખ્યા રાખવાને લીધે મરી ગયા, ત્યારે ખબર કલાક સુધી ભયાનક દર્દ સહન કરીને કેટલાક પડી કે ત્રણ વર્ષ પહેલાં એ જ સંસ્થામાં વાંદરા તે પેલું બટન દબાવવાનું શીખી એ પ્રગટ થઈ ચૂક્યો હતો. હમણું જ અમે ગયા હતા. પણ એના દંડ તરીકે નિર્દય રિકન સરકારની વેટર રીડ ઇસ્પિતાલમાં સંશોધકે તેમને ભેજન, પાણી અને આરાવાંદરાઓને થતી પીડાના ભાનના અધ્યયનની મથી વંચિત રાખીને એમની પર એકધારા વ્યવહારિક પ્રણાલિકા જાણવા માટે એક વીસ કલાક સુધી પ્રયોગ કરી એમને વળી પ્રયોગ કરવામાં આવ્યું હતું. આ પ્રયોગમાં વધારે યાતના આપી, પાછળથી આવા અમાનવ વાંદરાઓને બેહોશ કરી શસ્ત્રક્રિયાની નષિક કૃત્યો માટે સરકારી પ્રગશાળાઓને મદદથી એમના મગજમાં પીડાનું ભાન દેષિત જરૂર ગણવામાં આવી. પણ ચિકિકરાવનાર સ્થાન પર વિદ્યુત્ યંત્ર ગોઠવવામાં ત્સા તથા શોધખોળ સંબંધી સંસ્થાઓના આવ્યાં હતાં. કેટલાંક દિવસ પછી એ વાંદ- એટલાં જેર અને ધાક છે કે ત્યાં કંઈ પણ રાઓને પૂર્ણ ચેતન અવસ્થામાં લેખંડની બને છતાં એ બાબતમાં શંકા ઉઠાવવાનું ખુરશીઓ પર બેસાડી એમના મગજમાં સાહસ કેઈનામાં નથી. (સંકલિત) વીજળી પ્રવાહિત કરવામાં આવી. મળેલી
કે
,
જ પ્રસન્ન પળો :
સં૦ : શ્રી મફતલાલ એફ. શાહ, બોરસદ બીજાને પીડા આપવામાં જે આનંદ પડે છે. શું માનવી, શું દેવ કે શું આવે છે તે સાચે આનંદ નથી હોત, પણ તિર્યંચ.... કઈ પણ જીવ જગતમાં એ દુઃખ ખરીદવાને એક પ્રયોગ જ હોય છે. નથી કે જે કર્મની અસર તળે હોય.
ગર્વ, અહંકાર, સ્વાથ, લેભ, કેધ, સગા, વહાલા, શિલ્વે, ભક્તો વગેરે અજ્ઞાન આ બધાં એવાં તત્ત્વ છે કે પ્રત્યેક દરેક વાતમાં ભાગ લઈ શકે છે. પરંતુ કમમાનવીના પ્રાણુમાં રમે છે વત્તે અંશે રહેતાં સંપત્તિને ભાગ કેઈને આપી શકતો નથી હોય છે જેના પ્રાણમાં આ ત વિશેષ કે કઈ લઈ શકતું નથી. હોય છે તે અવિચારના અંધકારમાં જ
ધકારમાં જ જેને પ્રાણમાં કરૂણા હોય છે, તે ગમે આથડતા હોય છે. પછી નારી હોય કે તેના અને પિતાનું જ દુખ માની લે છે. પુરૂષ હોય !
ભક્તો, સંત, મહાત્માઓ અને સત્વશીલા કમને પ્રભાવ તે પ્રત્યેક પ્રાણીને ઝીલ આત્માઓ એથી જ કરૂણાના સાગર કહેવાય છે.
