Jindev Darshan

Author(s): Mohanlal Dalichnad Desai
Publisher: Mulchand Hirji Mangrolwala

Page 38

૨૯
- ૪. વચનાતિશય–જેનાથી શ્રી તીર્થંકરની વાણિ દેવ, મનુષ્ય અને
તિર્યંચને પોતપોતાની ભાષામાં સમજાય છે તે. કોરણકે તેમની વાણુ સંસ્કારાદિક ગુણવાળી છે. આ વાણી ૩૫ ગુણે સહિત છે. તે ગુણો નીચે પ્રમાણે –
૪૧ તીર્થકરની વાણના ૩૫ ગુણ. संस्कारवत्त्वमौदार्यमुपचारपरीतता। मेघनिर्घोषगांभीर्य प्रतिनादविधायिता ॥ १ ॥ दक्षिणस्वमुपनीतरागत्वं च महार्थता । अव्याहतत्वं शिष्टत्वं संशयानामसंभवः ॥२॥ निराकृतान्योत्तरत्वं हृदयंगमितापि च । मिथःसाकांक्षता प्रस्तावौचित्यं तत्वनिष्ठता ॥३॥ अप्रकीर्णप्रसृतत्वमस्वश्लाघान्यनिंदिता। आभिजात्यमतिस्निग्धमधुरत्वं प्रशस्थता ॥ ४॥ अमर्मवेधितौदार्य धर्मार्थप्रतिबद्धता। कारकाधविपर्यासो विभ्रमादिवियुक्तता ॥५॥ चित्रकृत्त्वमद्भुतत्वं तथानतिविलंबिता । अनेकजातिवैचित्र्यमारोपितविशेषिता ॥ ६ ॥ सत्वप्रधानतावर्णपदवाक्यविविक्तता।
अन्युस्थितिरखेदित्वं पंचत्रिंशञ्च वाग्गुणाः ॥ ७ ॥ ૧. સર્વ ઠેકાણે સમજાય તેવી. ૨. યોજનપ્રમાણ સંભળાય તેવી. ૩. પ્રૌઢ. ૪. મેઘ જેવી ગંભીર. ૫. શબ્દવડે સ્પષ્ટ. ૬. સંતોષકારક. ૭. દરેક મનુષ્ય એમ જાણે જે મને જ કહે છે એવી. ૮. પુષ્ટ અર્થવાળી. ૯, પૂર્વાપર વિરોધ રહિત. ૧૦. મહાપુરૂષને છાજે એવી. ૧૧. સદેહ વગરની. ૧૨. દૂષણ રહિત અર્થવાળી. ૧૩. કઠણ વિષયને સહેલો કરે એવી. ૧૪. જ્યાં જેવું શોભે તેવું બોલાય એવી. ૧૫. ઉદ્ભવ્ય અને નવ તત્વને પુષ્ટ કરે એવી. ૧૬. પ્રયોજન સહિત. ૧૭. પદરચના સહિત. ૧૮. છ દ્રવ્ય નવ તત્વે પટુતા સહિત. ૧૮ મધુર. ૨૦. પારકો મર્મ જણાઈ ન આવે એવી ચતુરાઈવાળી. ૨૧. ધર્મ-અર્થ પ્રતિબદ્ધ. ર૨. દીપસમાન