________________
જ્ઞાનની આશાતનાથી બચીએ કચ્છ
વરઠા અને ગુણમર્જરીની કથા જંબૂદ્વીપના ભરત ક્ષેત્રમાં સર્વશોભા યુક્ત પદ્મપુરનામનું નગર હતું. ત્યાંના રાજા અજિતસેન અને રાણી યશોમતિને વરદત્ત નામનો પુત્ર હતો. જયારે એ આઠ વર્ષનો થયો ત્યારે રાજા-રાણીએ તેને પંડિતની પાસે ભણવા માટે મોકલ્યો. પરંતુ જ્ઞાનાવરણીય કર્મના ઉદયના કારણે તે એક પણ અક્ષર ભણી શક્યો નહીં. વરદત્તકુમાર જ્યારે યૌવનાવસ્થામાં આવ્યો ત્યારે તેને કોઢ રોગ થયો. કોઢ રોગથી કુમારનું શરીર બેડોળ અને કુત્સિત થઈ ગયું, રાજા-રાણીએ ઘણા ઉપચાર કરાવ્યાં પણ બધું નિરર્થક ગયું, રોગ ઓછો ન થયો. એજ પદ્મપુર નગરમાં એક સિંહદાસ નામના શેઠ રહેતા હતા. તેને કપૂરતિલકા નામની પત્ની અને ગુણમંજરી નામની પુત્રી હતી. એની પુત્રી જન્મથી જ રોગી મૂંગી અને બહેરી હતી. માતા-પિતાએ ગુણમંજરીના રોગ અને બોબડાપણાને દૂર કરવા માટે અનેક પ્રયાસો કર્યા, પણ રોગ ગયો નહી.
એક દિવસ એ નગરના ઉદ્યાનમાં ચતુર્ગાની શ્રી વિજયસેનસૂરિજી પધાર્યા. નગરના લોકો તેમને વંદન કરવા માટે ઉમટી પડ્યા. રાજા પણ સપરિવાર વંદન કરવા માટે ગયા. આચાર્યપ્રવરે ધર્મદશના આપી. દેશના પશ્ચાત્ સિંહદાસ શેઠે ઉભા થઈને જ્ઞાની ગુરુને પૂછ્યું - હે ભન્ત ! મારી પુત્રી ગુણમંજરીએ એવું કયું નિકૃષ્ટ કર્મ બાંધ્યું જેના ફળસ્વરૂપે એને રોગી મૂંગી અને બહેરી થવું પડ્યું ? ત્યારે જ્ઞાની ગુરુએ કહ્યું - હે દેવાનુપ્રિયે! આ વિશ્વ અનેક સંકટો અને વિપદાઓનું સ્થાન છે. આ વિશ્વમાં જીવ જેવું કર્મ બાંધે છે એવું જ ફળ ભોગવે છે. તારી પુત્રી પણ પૂર્વભવમાં બાંધેલા કર્મને કારણે રોગી અને દુઃખી બની છે. એનો પૂર્વભવ આ પ્રમાણે છે -
ધાતકીખંડના ભરતક્ષેત્રમાં ખેટકપુર નામના નગરમાં જિનદેવ નામનો એક વ્યાપારી રહેતો હતો. એની પત્નીનું નામ સુંદરી હતું. એમને ૫ પુત્ર અને પુત્રીઓ હતી. જિનદેવે પાંચ પુત્રોને અધ્યયન કરવા માટે પાઠશાળા મોકલ્યા. પરંતુ એ પાંચે ઉન્મત થઈને રમવા-કૂદવામાં જ લીન રહેતા હતા. એકવાર એ બાળકોના તોફાનથી કંટાળીને અધ્યાપકે થોડા માર્યા-પીટ્યા. આથી એ પાંચે રોતા રોતા એમની માઁ પાસે ગયા. મોં એ મમતાવશ એમના પુત્રોને કહ્યું, કે “બેટા આજ પછી તમારે ભણવા માટે જવાની જરૂરત નથી. તમારા પિતાની પાસે ધનની ક્યાં કમી છે? તમે લોકો
