________________
હું આરામથી જીવી શકું છું. પરંતુ આજે મારો આ અહં મારી આંસુઓનું કારણ બની ગયો. ભાભી ! તમે આ અહંને તોડવાનું સમાધાન બતાવો.
મોક્ષા ઃ વિધિ સામાન્ય રીતે પુરુષ સ્વભાવથી અહંકારી હોય છે, તથા સ્ત્રીઓમાં સહનશીલતા તેમજ પ્રેમ સહજરૂપથી હોય છે. એનું કારણ એ હોય છે કે પુરુષ દિમાગથી જીવે છે અને સ્ત્રીઓ દિલથી. પરંતુ આજની પરિસ્થિતિ તો આનાથી વિપરીત થઈ ગઈ છે. સ્ત્રીઓ હવે દિલને છોડીને દિમાગમાં જતી રહી છે અને જ્યાં બે દિમાગ હોય ત્યાં ટકરાવ થવો, વિચારભેદ થવો સ્વાભાવિક છે. સ્ત્રીઓમાં એ તાકાત હોય છે કે એ પોતાના દિલથી પુરુષના દિમાગને પીગળાવી શકે છે. પુરુષોના અહંની સામે એ ચુપ રહીને પછી પ્રેમથી પુરુષના અહં અને ક્રોધને ઠંડો કરી શકે છે. આ કળા, કૌશલ્ય સ્ત્રીઓમાં સહજ હોય છે. આ કળાના બળે પહેલાના જમાનાની સ્ત્રીઓ પોતાના પતિના દિમાગ ઉપર રાજ કરતી હતી. એથી છૂટાછેડા જેવી કોઈ વાત થી જ ન હતી. પરંતુ વર્તમાનમાં દિમાગના આધારે એટલે કે પોતાના અહંકારના આધારે જીવવાવાળી સ્ત્રીઓનું દિમાગ જ છૂટાછેડા લેવા માટે પ્રેરિત કરે છે. દિલ તો બિચારું છૂટાછેડાના પછી પણ તડપે જ છે. વિધિ ! હું તને જ પૂછું છું તું સાચેસાચું બતાવજે કે પોતાના અહંકારના બળે તું છૂટાછેડા લેવા માટે આતુર થઈ ગઈ છે. પણ શું તારું દિલ એના માટે તૈયાર છે ? શું અંદરથી તું આની માટે ખુશ છે ? (મોક્ષાની વાત સાંભળીને વિધિની આંખો ભરાઈ ગઈ.)
વિધિ : ભાભી ! સાચું કહું તો તમારી વાત એકદમ સાચી છે, દિલ તો સતત દક્ષ પાસે સમાધાન જ માંગે છે. પણ મારા પોતાના જ અહંકારે મારા દિલને દબાવીને રાખી લીધું છે. ભલે ને હું છૂટાછેડા લેવા માટે તૈયાર છું પરંતુ દક્ષની જરૂરિયાત, એની ગેરહાજરી મને દરેક જગ્યાએ મહસૂસ થઈ રહી છે. કંઈ ખબર નથી પડતી, પોતાના દિલને સાથ આપું કે દિમાગને ?
મોક્ષા : વિધિ ! સીધી સી વાત છે. જો તું દિમાગનો સાથ આપીને છૂટાછેડા લેવાનું મંજૂર કરે છે તો, છૂટાછેડા પછી ખુશીઓ તો તારા જીવનમાં હંમેશ-હંમેશને માટે વિદાય લઈ લેશે. પછી તું શું સમાજમાં એ સ્થાન પ્રાપ્ત કરી શકીશ જે સ્થાન દક્ષની સાથે રહીને તેં પ્રાપ્ત કર્યું છે ? વિચાર વિધિ કે તુ રસ્તેથી ગુજરી રહી છે અને લોકો એમ કહે કે આના છુટાછેડા થયેલા છે તો શું તું લોકોના એવા તાણા સાંભળવા માટે તૈયાર છે ? છૂટાછેડા પછી તું ભલેને પોતાની મહેનતથી કોઈ સારાપદ ઉપર બેસી પણ જઈશ, પરંતુ કોઈની પત્ની, કોઈની વહુ તથા કોઈની માઁ બનવાનો હક તારી પાસેથી હંમેશ માટે છીનવાઈ જશે, ત્યાં સુધી કે તું તારા મા-બાપની દિકરી પણ નહી રહી શકે. વિચાર વિધિ ! સંઘર્ષ તો તારે બંને બાજુ સહન કરવાનો જ છે. હવે ફેંસલો તારા હાથમાં છે કે દિમાગ માટે દક્ષ પાસે છૂટાછેડા લઈને કાં તો સમાજના તાણાં સાંભળ અથવા દિલની વાત માનીને દક્ષની સાથે થવાવાળા સંઘર્ષોને પણ પ્રેમથી ઉકેલવાની કોશિશ કર.
173
