________________
સમજવાની શક્તિ હોય છે તો જો પતિને ખુશ કરવાનું થોડું કર્તવ્ય મારું છે તો શું મને ખુશ કરવા માટે દક્ષનું કોઈ કર્તવ્ય નથી ? એને સુધરવાની કોઈ આવશ્યક્તા નથી ?
મોક્ષા ઃ દક્ષનો સ્વભાવ સુધરવો જોઈએ, મનથી આ ખોટા વિચારોને હંમેશા માટે દફનાવી દે અને મનમાં એ વાતને આત્મસાત કરી લો કે દક્ષના સ્વભાવને મારે વિનમ્રતાથી સ્વીકાર કરી લેવાનો છે. તુ એ તો જાણતી જ હશે કે દરેક ગામમાં સમાજ વ્યવસ્થાને સારી રીતે ચલાવવા માટે એ ગામમાં મંદિરની સાથે એક સ્મશાનની આવશ્યક્તા હોય છે. ઠીક એવી જ રીતે પોતાના જીવનને સારી રીતે ચલાવવા માટે દરેક વ્યક્તિના મનમાં એક મંદિરની સાથે એક કબ્રસ્તાન પણ હોવું જોઈએ. જેથી હૃદયમાં રહેલા મંદિરમાં એ સ્વજનોના ગુણોની પ્રતિષ્ઠા કરી શકે તેમજ કબ્રસ્તાનમાં એમના ભૂલોને દફનાવી શકે. વિધિ ! આવી જ રીતે તું પણ પોતાના મનમાં એક મંદિર બનાવ જેમાં તુ દક્ષના ગુણો, એમના ઉપકારોની પ્રતિષ્ઠા કરી શકે. અને સાથે જ એક કબ્રસ્તાન પણ બનાવ, જેમાં તું દક્ષની ભૂલોને પણ દફનાવી શકે.
વિધિ : ઠીક છે ભાભી, હું તમારા કહ્યા મુજબ મનમાં એક કબ્રસ્તાન બનાવી લઈશ. જેમાં હું દક્ષની ભૂલોને દફનાવી શકું, પરંતુ મારો પ્રશ્ન તો ત્યાંને ત્યાં જ રહી ગયો. શું સુધરવા માટે મારે જ આગળ આવવું પડશે, મારે જ સહન કરવું પડશે ?
મોક્ષા : અહંકારે તારા દિલો-દિમાગ ઉપર અડ્ડો જમાવી લીધો છે, વિધિ ! તાળી બંને હાથોથી જ પડે છે. હવે ડાબો હાથ પહેલો ઉઠે કે જમણો, એનાથી કોઈ ફરક નથી પડતો. આપણે તો માત્ર તાળી બજાવવાથી જ મતલબ છે. એ જ પ્રમાણે તને તો પોતાનો સંસાર સુખી બનાવવાથી જ મતલબ છે. પછી સહન કરવાની કે પ્રેમ કરવાની શરૂઆત તું કરે કે દક્ષ, એનાથી કોઈ ફરક નથી પડતો. તું સહનશીલ બન અને પ્રેમ આપ, એનાથી સામેવાળો વ્યક્તિ ન પીગળે એવું થઈ જ ન શકે. અને વિધિ ! તેં તો એ સાંભળ્યું જ હશે કે નારી સહનશીલતાની મૂર્તિ છે, શું તે ક્યારેય એ સાંભળ્યું છે કે પુરુષ સહનશીલતાની મૂર્તિ છે ? નહી ને. સૃષ્ટિએ પણ જે ગુણથી નારીને વિભૂષિત કરી છે, એ ગુણની પુરુષ પાસે અપેક્ષા રાખીને કોઈ ફાયદો નથી. તું પણ સહનશીલતાને પોતાના જીવનમાં ઉતારીને નારી નામને સાર્થક કર. જો દક્ષની ભૂલ હશે તો હું એને જરૂર બતાવીશ. આમ પણ વિધિ ! જ્યારે તું અને દક્ષ ઝઘડતાં હોય ત્યારે કોઈ તો એવી વાત હશે કે કોઈક તો એવા શબ્દો હશે જેનો ઉપયોગ ગુસ્સામાં તું અને દક્ષ વારંવાર કરતા હશો.
વિધિ : ભાભી ! કોઈ ગાળી-ગલોચ કે અપશબ્દોનો ઉપયોગ તો અમારી વચ્ચે નથી થતો. હા ! પરંતુ એટલું જરૂર કહું છું કે ‘‘આ તો હું છું જે સંભાળી રહી છું જો કોઈ બીજી પત્ની મળી હોત તો ખબર પડત કે પત્ની શું બલા હોય છે.’’ અને દક્ષ પણ ક્યાં ચુપ રહે છે મારી વાત સાંભળીને તેઓ પણ કહે
176
