Jainagam Nyayasangraha

Author(s): Atmaramji Maharaj
Publisher: Jain Shastramala Karyalaya Ludhiyana

Page 105

दर्शनविषयः
७
चरत्वाद्यसम्भव इति, तथा 'पडिनिभे त्ति यत्रोपन्यासोपनये वादिनोपन्यस्तवस्तुनः सद्र्श वस्तूत्तरदानायोपनीयते स प्रतिनिभो यथा कोsपि प्रतिजानीते यदुत - यो मामपूर्व श्रावयति तस्मै लक्ष्यमूल्यमिदं कटोरकं ददामोति, स च श्रावितोऽपि तन्ना पूर्वमिति प्रतिपद्यते, तत् एकेन सिद्धपुत्रेणोक्तं- 'तुज्झ पिया मज्झ पिउणो धारेइ अयं सयस सं । जइ सुयपुत्रं दिज्जउ अह न सुयं खोरयं देहि ॥२॥, छाया - तब पिता मम पितुर्धारयत्यनूनं शतसहस्रम् । यदि श्रुतपूर्वं ददातु अथ न श्रुतं क्षौरकं देहि ॥ १॥ इति प्रतिनिभता चास्य सर्वस्मि - नयुक्ते श्रुतपूर्वैमेवेदं ममेत्येवमसत्यं वचो ब्रुवाणस्य परस्य निग्रहाय तव पिता मम पितुर्धारयति लक्षमित्येवंविधस्य द्विपाशरज्जुकल्पस्यासत्यस्यैव वचस उपन्यस्तत्वादिति, अस्य चोपपत्तिमात्ररूपस्याप्यर्थज्ञापकतया ज्ञातत्वमुक्तमिति, अथवा यथारूढमेव ज्ञातमेष:, तथाहि अत्रायं प्रयोगः नास्त्यश्रुतपूर्वं चित् श्लोकादिममेत्येवमभिमानधनं ब्रूमो वयम् अस्ति तवाश्रुतपूर्व वचनं तव पित मम पितुर्धारत्यनूनं शतसहस्र मिति यथेति । तथा 'हेड, त्ति यत्रोपन्यासोपनये पर्यनुयोगस्य हेतुरुत्तरतयाऽभिधीयते स हेतुरिति, यथा केनापि कश्चित् पर्यनुयुक्त:- हो किं यवाः क्रीयन्ते त्वया ?, स त्वाह-येन मुधैव न लभ्यन्ते इति तथा कस्मात् ब्रह्मचर्यादिकष्टमनुष्ठीयते । यस्मादकृततप ff नरकादौ गुरुतरावेदना भवतीति इदमपि उपपत्तिमात्रमेव ज्ञातत्वेनोक्तमर्थज्ञापकत्वादिति अथवाऽयमपि यथारूढं ज्ञातमेव, तथाह्यस्यैवं प्रयोगः कस्मात त्या प्रव्रज्या क्रियत इति पृष्टः सन् केनापि साधुराह - यतस्तां विना मोक्षो न भवति एतत् समर्थनायैव साधुस्तमाह - भो यत्रप्राहिन् । किमिति त्वया यवाः क्रीयन्ते ? स त्वाह-येन सुधा न लभ्यन्ते, साधोश्चायम