Jain_Satyaprakash 1954 06

Author(s): Jaindharm Satyaprakash Samiti - Ahmedabad
Publisher: Jaindharm Satyaprakash Samiti Ahmedabad

Page 4

૧૪૬ ]
શ્રી. જૈન સત્ય પ્રકાશ
[વર્ષ : ૧૯ ભજન કે વ્યાખ્યાનને એમણે એક કળા તરીકે અપનાવી હોય છે, જ્યારે એમના નમાં ભજનના આદર્શની કાઈ આચરણા જોવાતી નથી. એનાથી કેવળ સમય પૂરતા આનંદ મળે ખરા પણ વનમાં એની કશી સ્થાયી અસર થતી નથી.
એ જ પ્રકારે જ્ઞાન પણ કદાચ વિશિષ્ટ વિદ્વાન પાસેથી કે પુસ્તક સામગ્રીથી સુલભ પણ જ્ઞાનની સાથે ત્યાગ અને તેના અનુભવની નિઃસ્વાર્થ વાણી સાંભળવા મળે એ જ દુલ ભ છે. વનને પલટાવવા માટે—સન્માર્ગે દોરવા માટે ત્યાગ જ અસર કરી શકે છે. ત્યાગની સર્કદી ભૂંસાતી નથી. ઘેર બેઠે કે પૈસાના જોરે ત્યાગી મહાત્માઓની વાણી સાંભળવા મળે એ શકય નથી. જ્ઞાની અને ત્યાગી મહાત્માએ મળે તો જ ધમા મા સાંભળવા મળે. આથી જ માનવભવ એ વન વિકાસનુ પ્રથમ સેાપાન છે તે ધર્મ શ્રવણ એનું બીજું સેાપાન કહી શકીએ. સાચા ગુરુ પાસે આવતાં જ આપણી દુર્બુદ્ધિ હડે છે, વાણી સત્યપૂત બને છે, પ્રતિષ્ઠા પ્રાપ્ત થાય છે, પાપ નાશ પામે છે, હૃદયમાં આહ્લાદ ઉપજે છે અને છેવટે કીતિ ફેલાય છે. એવા ગુરુઓની વાણી સાંભળતાં આત્માની શુદ્ધિનું જ્ઞાન મળે છે, જડ-ચેતનના ભેદ સમજાય છે. એના પારસ્પરિક સબંધે દેવા છે એ જણાય છે. મતલબ કે, ધર્મ શ્રવણથી જ્ઞાન મળે અને જ્ઞાનથી વિજ્ઞાનની પ્રાપ્તિ થાય છે. આ વિજ્ઞાન આપણને શ્રદ્ધાના માર્ગે દોરી જાય છે.
આજે વિજ્ઞાનયુગ છે, પ્રયાગથી જે હકીકત અતાવી શકાય તેના તરફ લોકોનું આકર્ષણ થાય છે.
જ્ઞાન ગમે તેટલું લઈએ પણ સાચા જ્ઞાન માટે શ્રદ્ઘા ન જન્મે તે એ જ્ઞાન કશા ઉપચેાગમાં આવતું નથી. જ્ઞાન આપનાર ગુરુ પ્રત્યે પણ શ્રદ્દા ન થાય તો એ જ્ઞાન આપણામાં સંચાર પામતું નથી. આથી શ્રદ્ધા એ સંયમનું દ્વાર છે. શ્રદ્ઘા હોય તે જ આપણે આચરણ તરફ-સયમ માર્ગે આગળ વધી શકીએ છીએ.
સયમની ભાવના જાગતાં પ્રત્યાખ્યાનની શરૂઆત થાય છે. એનાથી સવર્ થાય છે એટલે કર્માંતે આવવાનાં દ્વાર બંધ થાય છે. આત્મા ઉપર જે મિલન રજ લાગતી તે કાઈ જાય છે, એ શકાયા પછી આત્મા ઉપર લાગેલાં પહેલાંનાં કમોને દૂર કરવા માટે નિરા કરાય છે. નિર્જરાની પ્રક્રિયા તપ દ્વારા સધાય છે. એ તપથી જ્યારે આત્મા ઉપર લાગેલાં પહેલાંનાં કર્મો વિખેરાઈ જાય છે ત્યારે આત્મા નિર્મળ બને છે. આત્માની આવી નિર્મળતાને જ મુક્તિ કહેવામાં આવે છે. બધાં કર્મોના નાશ કરીને આત્મા જે સ્થળે જાય અને ફરી જન્મ લેવા ન પડે તેનુ નામ મુક્તિ,
આત્માની નિર્મળતાને આ ક્રમ કેટલા સુંદર અને વૈજ્ઞાનિક છે તે આ ઉપરથી સમજાય છે.
આજે જેને વિજ્ઞાન કહેવામાં આવે છે તે વિજ્ઞાન ભૌતિક છે. એટલે પદાર્થોનું પ્રયાગવિજ્ઞાન છે. તેમાં ફેરફારને પણ અવકાશ રહે છે. પરતુ હજારો વર્ષો પહેલાં જે મહાત્માઓએ પોતાની આધ્યાત્મિક સાધના દ્વારા જે વિજ્ઞાન શોધી કાઢ્યુ તે આજે પણ અક્ષુણ્ણ અને અપરિવર્તનીય છે. આધ્યાત્મિક વિજ્ઞાન એ ભારતવર્ષની અને તેમાંયે કેવળીભગવંતોએ આપણા ઉપકાર માટે આપેલી મહામૂલી ભેટ છે. એ ભેટના ઉપયાગ સદા જાંપ્રત બુદ્ધિએ સૌ કરતા રહે એમ ઈચ્છીએ.