Jain_Satyaprakash 1954 06

Author(s): Jaindharm Satyaprakash Samiti - Ahmedabad
Publisher: Jaindharm Satyaprakash Samiti Ahmedabad

Page 20

નાક
-
-
નાના
-
-
નાના
નાના a ' , " ક " G t - - 3: એ
કમ તાજી'
જીરાવલા પાર્શ્વનાથ તીર્થ
સ્થાપનાને સમય
લેખક: શ્રીયુત અગરચંદજી નાહટા સ. ૧૯૯૭ માં પં. લાલચંદ્ર ભગવાનદાસ ગાંધી લિખિત “પાવાગઢથી વડોદરામાં પ્રગટ થયેલા જીરાવલા પાર્શ્વનાથ' નામક એક મહત્ત્વપૂર્ણ ગ્રંથ પ્રકાશિત થયો હતો, જેમાં પંડિતજીએ પૂરતી શોધ અને શ્રમ કરીને મેળવેલી સમગ્ર સામગ્રીના આધારે જીરાવલા પાર્શ્વનાથ સંબંધી સારી જાણકારી પ્રકાશિત કરી હતી. આપણાં પ્રત્યેક જૈન તીર્થોને, આબુ, શંખેશ્વર તેમજ આ છાવલા તીર્થ સંબંધી ગ્રંથ જેવા જ શોધપૂર્ણ ઇતિહાસ ગ્રંથો પ્રગટ કરવાની જરૂરત છે.
પંડિતજીએ આ ગ્રંથમાં જીરાવેલા પાર્શ્વનાથની તીર્થસ્થાપનાના સંબંધમાં “ઉપદેશસપ્તતિ, છરિકપલ્લી પાર્શ્વસ્ત–રીકા,” તેમજ “વીર વંશાવલી’ના આધારે પ્રકાશ નાખતાં પ્રથમનાં બંને પ્રમાણમાં પ્રતિમાનું પ્રગટ થવું તેમજ તીર્થસ્થાપનાનો સમય સં૧૧૦૯ સ્પષ્ટ હોવા છતાં સં. ૧૧૯ને અધિક સંભવે માન્ય છે, તેથી જ ઉક્ત બંને ગ્રના પ્રમાણ સ્વરૂપ
જ્યાં સં. ૧૧૯ લખ્યો છે, ત્યાં કૌસમાં બંને સ્થળે પિતાના તરફથી ૧૧૯૦ પણ લખી દીધો છે. પંડિતજીની આ સંભાવનાનાં બે કારણો પ્રતીત થાય છે.
(૧) “વીર વંશાવલી’માં સં. ૧૧૯૧ ને ઉલ્લેખ છે. તેમજ (૨) સં. ૧૧૦૮ ના વાંધલને ફધિ પાર્શ્વનાથ તીર્થને પ્રગટ કરનારા' (સં. ૧૨૦૪ વાળા) ધાંધલને એક માની લીધાનું જણાય છે. વાસ્તવમાં પંડિતજીની આ સંભાવના સાચી નથી. અમારા સંગ્રહમાં “ઉપદેશ સંતતિ' થીયે પહેલાં રચાયેલી “જીરાવલી પાર્શ્વનાથ દ્વાર્વિશિકા' નામક સ્તવન છે; જેની પ્રતિ સં. ૧૪૯૩ માં લખાયેલી છે. આ સ્તવનના અંતિમ પદ્યમાં “વિજ્ય' શબ્દ આવે છે જે સંભવતઃ ખરતરગચ્છીય વિજ્યતિલકના નામનું સૂચક છે. આ વિજ્યતિલક ઉપાધ્યાય પંદરમી શતાબ્દીના પૂર્વાર્ધના વિદ્વાન છે, આથી આ કાચિંશિકાને રચનાકાળ પણ એ જ હોવું જોઈએ. આ રચનામાં જીરાવલા તીર્થ સ્થાપના નિક્ત પદ્યમાં ઉલ્લેખ મળી આવે છે –
“થપિ તહિ થિર લગતિ મહુતિ, પાર્થ જિણેસર મૂરતિ પૂરબ મુખ નવરંગ. ૧૫ સિરિ વિકમ નવૃત્તર સંવત, જિણવર ઉવણ અનંતર જે સુહ કિંકરદેવ; કરઈ તેજ પ્રભુ કેરઈ તીરથિ,
ભવસાયર ઉત્તારણ તીરથ, તીરથિયા થિર સેવ. ૧૬ અમારા સંગ્રહની પ્રતિમાં આ દાવિંશિકાનાં પ્રારંભનાં ૧૪ પદ્યો નથી, નહિતર બળે કંઈક મહત્વપૂર્ણ સુચનાઓ મળી શકત. આગળના પડ્યાંકઃ ૨૦ માં સં. ૧૩૬૮ માં સુલતાનનું