Jain_Satyaprakash 1953 10

Author(s): Jaindharm Satyaprakash Samiti - Ahmedabad
Publisher: Jaindharm Satyaprakash Samiti Ahmedabad

Page 5

શ્રીપાળ રાસનું નૈવેદ્ય લેખક : પૂજ્ય મુનિરાજ શ્રીચંદ્રપ્રભસાગર
કર્મશાસ્ત્રના અલ્પ અભ્યાસને કારણે માનવજાત મૂજવણી
ખીણમાં અટવાઈ પડી છે. કર્મશાસ્ત્રને ઊંડો અભ્યાસ હોય તે મુંજવણનો અંત આવતાં વાર ન લાગે. અભ્યાસી માણસ તે સમજી જાય કે, આ વિષમ સંગમાં સમતુલા જાળવ્યા વિના, નિરાશા કે ભીરુતા દાખવીશ તે આ મૂંઝવણની ખીણ માંથી માર્ગ કાઢવાને બદલે, શેકની ઝાડીમાં વધારે અટવાઈ પડીશ. માટે આવેલા વિષમ સંગને વૈર્યતાપૂર્વક સામને કરે કાં સંગોને સમતાથી સહી લેવા અથવા સગાના સમય પૂરતું મૌન રહી, સંગેના પૂરને પસાર થવા દેવું અને પૂર ઓસરતાં પુનઃ મૂળ સ્થિતિમાં આવી જવું; પણ આત્માની સમાધિ તે ન જ ગુમાવવી–આ મૌલિક વાત શ્રી મયણાસુંદરીના પિતા, રાજય ને ગૃહત્યાગના કઠોર કર્તવ્યો દ્વારા, બહુ જ નમ્ર રીતે ‘શ્રીપાળના રાસ'માં કહી જાય છે. રાસનું વાચન થતું હોય છે ત્યારે વાચક શ્રેતાનું હૈયું લયપૂર્વક સિદ્ધાન્તના મૂળ સુધી તણાતું હોય છે. આગળ જતાં આ કથાદના સિદ્ધાન્તને બીજે પાસે આવે છે.
કર્મશાસ્ત્રનો અર્થ એ નથી કે, કર્મવાદને સ્વીકાર્યો એટલે પ્રયત્નની ઉપેક્ષા કરવી.. કર્મવાદમાં પ્રયત્નને પૂર્ણ સ્થાન છે. કમને અર્થ જ એક રીતે પ્રયત્ન કરવું એટલે કર્મ ! ભૂતકાળમાં થઈ ગયેલા કર્મના પરિણામ વખતે અફસોસ કર્યા વિના, ભાવિ માટે-હવે પછીના કાર્ય માટે સજાગ બની આગળ વધવું એનું નામ કર્મવાદ, આ સિદ્ધાન્ત જીવનની વિષમતાઓમાં જેમ શાન્તિ ભણી દોરી જાય છે, તેમ ભાવિના માર્ગમાં પ્રકાશ પણ પાથરે છે. એ સમજાવે છે કે –What is done, Cannot be undone; but be careful for the future. જે થવાનું હતું તે થઈ ગયું છે, જે થયું છે તે મટવાનું નથી; પણ હવે તે તું સાવધાન થા. આ સમજણ આવતાં અણધારી આવેલી વિષમ સ્થિતિમાં મન સ્વસ્થ રહે છે, ને આગળના પંથમાં એ સુસજ્જ ને વ્યવસ્થિત થઈ પ્રયાણ કરે છે. અને તેથી જ મયણાસુંદરી કર્મવાદને માનવા છતાં નિર્માલ્ય બની બેસી ન રહેતા, પુરુષાર્થથી એ કમેને કઈ રીતે દૂર કરવાં તેનું માર્ગદર્શન ગુરુ પાસે માગે છે. અને મહાજ્ઞાનીએ ચીંધેલી આરાધનામાં શ્રદ્ધા અને દઢ સંકલ્પપૂર્વક એ લાગી જાય છે !
સાથેસાથે એક ગલબાળા સિદ્ધાના ખાતર રાજ્યસુખ અને સ્નેહીઓ તો ફનું બલિદાન આપીને પણ પિતાના સિદ્ધાંતને અણનમ રીતે પાળે છે અને તીવ્ર પ્રયત્ન દ્વારા –બી. સિદ્ધચક્રની આરાધના દ્વારા-પિતાના કાટિયા પતિને નીરોગી બનાવી નારી જીવનનું એક ગૌરવભર્યું જવલન્ત દષ્ટાન્ત રજુ કરે છે.
આ સિવાય આજનો યુગ તર્કપ્રધાન બનતો જાય છે. આજે માણસ વસ્તુ માત્રને તકના ચીપિયાથી ઉપાડે છે પણ કર્મશાસ્ત્રની તીલગુતાના અભાવે એ ચીપિયો એટલે તે પૂલ બની ગયું છે કે સૂમ પ્રવાહને તે એ સ્પશી નથી શકતે સૂક્ષ્મ પ્રવાહને સ્વવા