Book Title: Jain Sahitya Ka Bruhad Itihas Part 3
Author(s): Mohanlal Mehta
Publisher: Parshwanath Shodhpith Varanasi

View full book text
Previous | Next

Page 439
________________ जैन साहित्य का बृहद इतिहास है । व्याख्यान केवल शब्दार्थं तक ही सीमित नहीं है अपितु उसमें सम्बद्ध विषय का विस्तृत विवेचन भी है । वृत्ति के प्रारम्भ में आचार्य ने श्री वीर को नमस्कार किया है तथा भगवती के दुर्गमपदों की व्याख्या उद्धृत करने की इच्छा प्रकट की है : " -४३० श्रीवीरं नमस्यित्वा तत्त्वावगमाय सर्वसत्त्वानाम् । व्याख्या दुर्गपदानामुद्भियते भगवती वृत्त ेः ॥ १ ॥ अन्त में निम्नलिखित श्लोक हैं : २ भद्रं भवतु सङ्घाय, श्रीमच्छ्री जिनशासने | साक्षात् भगवती व्याख्यादेवतासुप्रसादतः ||१|| अज्ञेन मया गदितं समयविरुद्धं यदङ्गटीकायाम् । सद्यः प्रसद्य शोध्यं शोध्यं गुरुवद्गुरुधीधनैर्गुरुभिः ||२|| व्याख्याकार दानशेखरसूरि जिनमाणिक्यगणि के शिष्य अनन्तहंसगणि के शिष्य हैं । प्रस्तुत व्याख्या तपागच्छनायक लक्ष्मीसागरसूरि के शिष्य सुमतिसाधुसूरि के शिष्य हेमविमलसूरि के समय में संकलित की गई है । जैसा कि पचीसवें शतक के विवरण के अंत में एक उल्लेख है : इति श्रीतपागच्छनायक श्रीलक्ष्मीसागरसूरिशिष्य श्री सुमतिसाधुसूरिशिष्य श्रीहेमविमलसूरिविजय राज्ये शतार्थिश्रीजिनमाणिक्यगणि शिष्य श्रीअनन्तहंसगणिशिष्य श्रोदान शेखरगणिसमुद्धृतभगवतीलघुवृ त्तौपञ्चविंशतितमशतकविवरणसम्पूर्णम् कल्पसूत्र - कल्प प्रदीपिका : दशाश्रुतस्कन्ध के अष्टम अध्ययन कल्पसूत्र की प्रस्तुत वृत्ति विजयसेनसूरि के शिष्य संघविजयगाणि ने वि० सं० १६७४ में लिखी । उस समय विजयदेवसूरि का धर्मशासन प्रवर्तमान था । वि० सं० १६८१ में कल्याणविजयसूरि के शिष्य धनविजयगणि ने इसका संशोधन किया । वृत्ति का ग्रंथमान ३२५० श्लोकपरिमाण है । प्रशस्ति में ग्रन्थरचना के काल, ग्रंथकार के नाम, संशोधन के नाम, संशोधक के काल, ग्रन्थमान आदि का उल्लेख इस प्रकार है : वेदाद्रिरसशीतांशुमिताब्दे श्रीमद्विजयसे नाख्य सूरिपादाब्जसेविना विक्रामर्कतः । Jain Education International १. ऋषभदेवजी केशरीमलजी श्वेताम्बर संस्था, रतलाम सन् १९३५. २. पृ० २९८ ( २ ). ३. मुक्तिविमल जैन ग्रंथमाला, अहमदाबाद, सन् १९२५. 11811 For Private & Personal Use Only www.jainelibrary.org

Loading...

Page Navigation
1 ... 437 438 439 440 441 442 443 444 445 446 447 448 449 450 451 452 453 454 455 456 457 458 459 460 461 462 463 464 465 466 467 468 469 470 471 472 473 474 475 476 477 478 479 480 481 482 483 484 485 486 487 488 489 490 491 492 493 494 495 496 497 498 499 500 501 502 503 504 505 506 507 508 509 510 511 512 513 514 515 516 517 518 519 520