________________
શ્રી જૈન ધર્મના તત્વોનો ટુંકસાર. દુ:ખી સદ્ગતિ દુર્ગતિ આદિ જે વિચિત્ર જગતમાં જોવામાં આવે છે તે વિચિત્રતાનું કારણ કર્મ છે કે જે જીવે સંક૯૫ વિકપાત્મક બહીર દષ્ટીથી ગ્રહણ કરેલાં છે તે કર્મનું એ ફળ છે તે ફળ કરનાર આત્માજ ભેગવે છે એટલે કરેલાં કર્મના ફળને ભેગનાર છે. કારણ વિના કાર્યની ઉત્પતી થતી નથી.
મોક્ષ છે—કષાદિના તિવ્ર પણાથી જીવ બાહિરદષ્ટિથી કર્મને કર્તા છે પણ બાહિરદષ્ટિથી મૂળસ્વભાવમાં જીવ રમે છે ત્યારે કષાયાદિની મંદતા થવાથી જીવ નવાં કર્મ બાંધતો નથી નેસતામાં રહેલા કર્મો ભેગવી ચડતા પરિણામે જીવથી મુક્ત થાય છે તેને મુક્તિ એટલે મેક્ષ કહે છે. કર્મ ભાવ છે તે જીવનું અજ્ઞાન છે તેને સ્વભાવ અંધકાર જે છે ને મેક્ષ ભાવ છે તે જીવની પિતાની સ્વરૂપ સ્થિતિ છે. પ્રકાશ થતાં ઘણા કાળનો અંધકાર નાશ પામે છે. ખાણમાંથી નીકળતું સોનું આદિ ધાતુઓ માટી મિશ્રિત હોય છે તેને શુદ્ધ કરતા અનાદિ સંબંધ થતાં તિવ્ર અગ્નિ સંયોગે પાષાણાદિથી ભિન્ન થાય છે સેનાને સ્વભાવિક વર્ણ પ્રગટે છે તેમજ જીવને પણ અનાદિ કર્મમળ સંબંધ શુકલ ધ્યાન રૂપી તિવ્ર અગ્ની સંગે ટળે છે સ્વભાવિક ગુણે જ્ઞાન દર્શનાદિ ભાવપ્રાણ પ્રગટ થવાથી મૂળ ભાવમાં આત્મ સ્વરૂપમાં રમતો જીવ કર્મથી મુક્ત થાય છે. એટલે
