Book Title: Jain Dharm me Tap Swarup aur Vishleshan
Author(s): Mishrimalmuni, Shreechand Surana
Publisher: Marudharkesari Sahitya Prakashan Samiti Jodhpur

View full book text
Previous | Next

Page 617
________________ : परिशिष्ट २ १३ १४ विद्यया तपसा चिन्तया चोपलभते ब्रह्म । आध्यात्मिक विद्या से, तप से, और आत्मचिन्तन से ब्रह्म की उपलब्धि होती है । १७ - य० मै० आ० ४|४ १८ 1 अहिंसा सत्य वचनमानृशंस्यं दमो घृणा । एतत्तपो विदुर्धीरा न शरीरस्य शोषणम् । • महा० शान्तिपर्व १८६१८ किसी भी प्राणी की हिंसा न करना, सत्य बोलना, क्रूरता को त्याग देना मन और इन्द्रियों को संयम में रखना, तथा सबके प्रति दया भाव रखना, इन्हीं को धीर ( ज्ञानी) पुरुषों ने तप माना है । केवल शरीर को सुखाना ही नहीं है । १५ देव द्विज गुरु प्राज्ञ-पूजनं शौचमार्जवम् । ब्रह्मचर्यमहिंसा च शारीरं तप उच्यते ||१४| देवता, ब्राह्मण, गुरु एवं ज्ञानीजनों का पूजन, पवित्रता सरलता, ब्रह्मचर्य और अहिंसा - ये शारीरिक तप हैं । १६ ५५३ अनुद्व ेगकरं वाक्यं सत्यं प्रिय हितं च यत् । स्वाध्यायाभ्यसनं चैव' वाङ्मयं तप उच्यते ।।१५। उद्देग (अशान्ति ) न करने वाला, प्रिय, हितकारी यथार्थ सत्य भाषण और स्वाध्याय का अभ्यास- ये सब वाणी के तप कहे जाते हैं । मनः प्रसादः सौम्यत्त्वं मोनमात्मविनिग्रहः । भावसंशुद्धिरित्येतत् तपो मानसमुच्यते || १६ | -भगवद्गीता ११ मन की प्रसन्नता, सौम्यभाव, मौन, आत्म-निग्रह तथा शुद्ध भावना- ये सव मानस तप कहे जाते हैं । श्रद्धया परया तप्तं तपस्तत्त्रिविधं नरैः । अफलाकाङ्क्षिभियुक्तः सात्त्विकं परिचक्षते ॥ १७॥

Loading...

Page Navigation
1 ... 615 616 617 618 619 620 621 622 623 624 625 626 627 628 629 630 631 632 633 634 635 636 637 638 639 640 641 642 643 644 645 646 647 648 649 650 651 652 653 654 655 656