________________
જૈન ધર્મ વિકાસ.
એટલું જ માત્ર નહિ, તેથી પાપ ભય પણ છે. પાપ વિના ભેગો સેવાતા નથી. સર્વસુખના કારણભૂત પુણ્યને ખીલવવા અને સર્વ દુઃખોના કારણભૂત પાપને અટકાવવા જેમ બને તેમ ભેગોને ઓછા ઓછા કરવા મનુષ્ય તરીકે જીવતા પ્રત્યેક મનુષ્ય સદા તત્પર રહેવું જોઈએ ભેગની ઓછાશ એ જેમ મુકિતને માગ છે; તેમ તે બલ, બુદ્ધિ અને લક્ષ્મી પ્રવૃદ્ધિ કરવાનેય સુંદરમાં સુંદર માર્ગ છે. ભેગની અ૯પતાવાળું જીવન ગાળનારાઓનાં સંતાનમાં પણ સ્વભાવત: બલ વિગેરે વિશેષ હોવાનું જ, કારણ, ભેગની અલ્પ અપતા પૂર્વક પુણ્યજીવન ગાળનારાઓના પુણ્યમય બીજ–રતને ગ્રહનારા પુણ્યાત્માઓ જ હોય “ઘણા પુત્રની સાથે ગર્દભી ભારને વહે છે” ના અનુભવે ઉપરોક્ત પુણ્યાત્માં દંપતીજીવનમાં નહિ જ થવાના. જમીન અને બીજની સરસાઈ એ સુંદર, અતિસુંદર ફલપ્રાપ્તિનાં પ્રાથમિક મુખ્ય કારણ છે; માતાએ શરીરમાંથી બહાર નંખાતા કીડાઓથી સંતોષ પામવાને નથી, પણ નરસિંહના પુણ્યપ્રસવથી, માતાએ મહાવીર’ જન્માવવાની અને “વીર માતા બનવાની હેશ રાખવી જોઈએ. રત્નકુક્ષી બનવાની અભિલાષાએ તેણીએ એવું લેહી આપવા ઉમંગ અને ઉત્સાહ ધરે જોઈએ કે, તેને પુત્ર તેના ધાવણની ય પરવા વિનાને હોય. એને તે
જ્યાં નજર પડે ત્યાં અમૃત જ હોય. “વીરની માતામાં ડણની ભાવના સ્વપ્નય ન જ અનુભવાય; અને તેથી તેના સંતાનમાં પ્રાય: નિષ્ટ ભાવનાના વારસાથી જન્મતા અધમ રસ તરફ વળવાનું ક્યાંથી હોય? એ સંતાનોમાં નિલેપતા જ આવી વસવાની. આવા સંતાનોની ઉછેર અને શિક્ષણ સ્વભાવત: અનુકૂલ અને સુંદર જ હોવાનાં. તેઓને તાલીમ પણ તેવી જ સુંદર મળવાની. આમ છતાં બાહ્ય કારણેની ઉપેક્ષા કરવી બુદ્ધિને પાલવતી નથી.
અતી શ્રદ્ધલ અને સર્વથા વિશ્વસનીય સત્કમાણ રૂપ “બાબાવાય” થી મહાવીરે” ના સંતાનીય શ્રમણ સંઘને અને તેના અનુયાથી વર્ગને નિશ્ચય છે કે, “મહાવીરો” ને પણ ધા રખાય છે અને નિશાળે મુકવાનાં દશ્ય ઉજવાય છે. તે પછી અન્યને માટે યથાયોગ્ય જેવી તેવી જરૂરીયાત કેમ ન હોય? તેના હિતેચ્છુઓથી કેમ ન જોવાય ? બગડેલા વાતાવરણમાં એની ખાસ આવે શ્યક્તા સ્વીકારવી જ પડે. તેમાં પણ જ્યારે બગડેલાને સુધરેલા તરીકે ઓળખાવી એ વાતાવરણના પ્રવાહમાં અન્યોને ઘસડી જવાના પુષ્કળ પ્રયાસ કરનારનું અસ્તિત્વ જેર મારી રહ્યું હોય ત્યારે તે, ઉપરોક્ત એ આવશ્યકતા બહુ બહ રૂપે સ્વીકારવી પડે. અર્થાત જેવાં તેવાં બીજ-રક્તોને ઉછેરવામાં, શીખવામાં અને કેળવવામાં દુષ્ટ વાતાવરણથી રક્ષણ અને અમુક પ્રકારના સ્વતંત્ર પ્રયાસની અનિવાર્ય આવશ્યકતા છે.
(અપૂર્ણ)
