________________
૬૬
જૈન ધર્મ વિકાસ:
રાધનપુરને ઈતિહાસ આવી જાતના ઉદાર કાર્યો માટે મશહુર છે. આ સંબંધે થડે ઉલ્લેખ આપની સમક્ષ રજુ કરે તે અસ્થાને નહિ ગણાય.
આપણું જાણની બહાર, પરંતુ ધાર્મિક વૃત્તિથી પ્રેરાઈને, ઉદાર સખાવતી કાર્યોની યાદ જેઓની હજુ તાજી જ છે, એવા આપણા વડવાઓ રાધનપુરમાં મંદિર, ઉપાશ્રયો, કુવાઓ, ધર્મશાળાઓ વગેરે બંધાવી આપણને ઉમદા વારસે અર્પણ કરી ગયા છે, અને તે માટે આપણે સદ્ગત શહેરીઓના આભારી છીએ. આવા નામાંકિત ગૃહસ્થામાં મસાલીયા કુટુંબના નબીરાઓ ખાસ કરીને શેઠ સીરચંદભાઈ મેહન ટાકરવાળા, હકમચંદ કળચંદ, ભણસાલી કશળચંદ વચ્છરાજ, શેઠ હીરાચંદ કલ્યાણજી, ગેલાશેઠવાળા, ડામરવોરાવાળા વગેરેની ગણતરી છે.
દાનને પ્રવાહ બદલવામાં સદ્ગત પ્રાતઃ સ્મરણીય શ્રીમાન શેઠ મોતીલાલ મુળજી રાધનપુરના ઈતિહાસમાં પ્રથમ સ્થાન ધરાવે છે. વીસ હજારની તે વખતે બાદશાહી ગણાતી રકમ ઉચ્ચ કેળવણી માટે કાઢી આપી, જ્ઞાન પ્રત્યેની પોતાની રસિકતા પુરવાર કરાવવા સાથે રાધનપુરની જનતાને વૈદ્યકીય મદદ મળી શકે તે માટે સારા એન્ડાઉમેન્ટ ફંડ સાથેની ડિસ્પેન્સરી ખેંલીને, તથા તેમના સુપુત્રોએ સુવાવડખાનું બોલીને આખી રાધનપુરી જનતાને ભારે ઉપકાર તળે મુકી છે. શ્રીમાન શેઠની ધર્મ પ્રત્યેની શ્રદ્ધા તેટલીજ પ્રશંસાને પાત્ર છે. તેઓએ શ્રી શત્રુંજયને છરી પાળ સંધ તથા ઉઘાપન કરી ભકિતરસમાં પણ ખામી આવવા દીધી નથી. રાધનપુર પાંજરાપોળનું કાયમી ફંડ તથા રાધનપુર જૈન મંડ ળના પ્રમુખ તરીકે અનેક દિશાઓમાં મદદ કરી પોતાનું નામ રાધનપુરના ઇતિહાસમાં તાજના ઝળકતા જવાહર તરીકે નોંધાવ્યું છે. શેઠ મોતીલાલ પછી શેઠ હીરાલાલ બકેરદાસ આવે છે. આ શ્રીમાને રાધનપુર ખાતે ભેજનાલય, રાધનપુર પાંજરાપોળ ફંડ, રાધનપુર જેન મંડળના પ્રમુખ તરીકે અનેકવિધ ફડેમાં ફાળો, બનારસ યુનીવર્સીટી, પારલા જૈન મંદિર તથા સેનીટરીયમ, શ્રી મહાવીર જૈન વિદ્યાલય, શ્રી તિલક સ્વરાજ્ય ફંડ વગેરે કુંડામાં સારી રકમો ઉદારતાથી ભરી રાધનપુરી તરીકેનું નામ દીપાવ્યું છે. સદ્ગત હીરાભાઈની ભાવના ઘણીજ ઉચ્ચ હતી. ઘણું ઘણું કરવાની હોંશ મારી પાસે વ્યક્ત કરેલી પરંતુ તેવી તક હાથ ધરવામાં આવે તે પહેલાં તેઓ ઝડપાઈ ગયા અને મનની મનમાં રહી ગઈ. તેઓના સુજ્ઞ બંધુ ભાઈ કાન્તિલાલ બકોરદાસ તથા તેઓના પુત્ર ભાઈ એવ
ન્તીલાલ પોતાના પિતાના પગલે ચાલી મરહુમની ઉચ્ચ ભાવના પુરી કરવા મન ઉપર લેશે એવું આપણે ઈચ્છીશું. રાધનપુરનો ઈતિહાસ લખાવાની શરૂઆત કરનાર ઉપરની બને વ્યક્તિઓ પછી મારા પરમ ઉપકારી મિત્ર શ્રીયુત જીવાભાઈ પ્રતાપસી તથા શ્રીયુત ગીરધરલાલ ત્રિીકમલાલ આજે પ્રથમ પંકિતમાં છે. આ બન્ને શેકીઆઓએ લાખોના ખરચે શ્રી શત્રુંજ્યતીર્થને છરી પાળ સંઘ તથા શ્રી સમેતશિખરજીને સંઘ કાઢી પ્રભુ ભક્તિમાં પિતાની અચળ શ્રદ્ધા પુરવાર કરી છે. શ્રીયુત જીવાભાઈએ આટલેથીજ નહિ અટકતા રાધનપુર ખાતે રૂપિયા પચાસ હજારના ખરચે આયંબીલ ખાતું સ્થાપ્યું છે જે માટે રાધનપુરની જૈન જનતા તેઓની ઋણી છે. મુંબઈમાં પણ તેઓ અગ્રણી તરીકે કામ કરી રહ્યા છે અને રાધનપુરો તરીકે પોતાની કારકીર્દિ ઝળકતી બનાવવામાં જરાપણ કચાસ રાખી નથી. સ્વ. શેઠ જીવણલાલ કેશરીચંદને પણ આ તકે ભૂલી શકીએ નહિ. તેઓની ભાવમાં પણ ઉચ્ચ હતી, પણ તેઓ જોઈએ તેટલો હાથ લંબાવી શક્યા નહિ; છતાં
