Jain Dharm Prakash 1944 Pustak 060 Ank 12

Author(s): Jain Dharm Prasarak Sabha
Publisher: Jain Dharm Prasarak Sabha

Page 9

અંક ૧૨ મે ].
શ્રી પ્રસિદ્ધ
૩પ૯
**
*
**
માટે વિશિષ્ટ સાધને શ્રી જૈનાગમમાં ઘણાં જણાવ્યાં છે, તેમાં શ્રી જિનપૂજા એ મુગ્ય સાધન છે. પરમ ઉલ્લાસથી શ્રી જિનેશ્વરદેવની પૂજા પાછલા ભામાં પણ બાંધેલાં વિવિધ પ્રકારના પાપનો નાશ કરે છે, અનુક્રમે સંસારનો નાશ કરી મુક્તિના અવ્યાબાધ સુખ દેવાને તે પૂજા સમર્થ છે, માટે જ તે સર્વ પ્રકારના કલ્યાણરૂપ મણિરત્નના ભંડાર જેવી છે. તથા લાભાન્તરાય કર્મના ઉદયથી આવેલ દરિદ્રતાને હંમેશ વિધિપૂર્વક પૂજા કરવાથી નાશ થાય છે. શ્રી નેમિચન્દ્રસૂરિકૃતશ્રી અનંતનાથચરિત્રમાં કહ્યું છે કે-નિપુરા ઘાવ, નિપૂરા મવંતf I जिणप्रया सव्वाणवि, कल्लाणमणीण भंडारो ॥६॥ अवहरइ दरिदत्तं, पणामए तिजगलच्छिविच्छई । जिणपूया कीरंती, पणासए सव्वदुरियाई ॥ ७ ॥
૧૭૯ પ્રશ્ન–શ્રી જિનપૂજાના ભેદ કેટલા?
ઉત્તર- શ્રી જિનપૂજાના આઠ ભેદ પ્રસિદ્ધ છે, તે આ પ્રમાણે જાણવા. ૧ કુસુમપૂજા, ૨ અક્ષતપૂજા, ૩ ફેલપૂજા, ૪ જલપૂજા, ૫ ધપપૂજા, ૬ દીપપૂજા, ૭ નૈવેદ્યપૂજા અને ૮ વાસપૂજા. આ રીતે પૂજાના પ્રસિદ્ધ ભેદો આઠ છે. બીજી ગ્ર ઘેમાં આઠ ભેદનો કમ આ પ્રમાણે પણ થોડાક ફેરફાર સાથે (એટલે વાસપૂજાની જગ્યાએ ચંદનપૂજા ગાઠવીને) જણાવ્યા છે. ૧ જલપૂન, ૨ ચંદનપૂજા, ૩ પુષ્પપૂજા, ૪ ધૂપપૂજા, ૫ દીપપૂન, ૬ અક્ષાતપૂજન, ૭ ફલપૂજા અને ૮ નૈવેદ્ય પૂજા તથા ૧ દ્રવ્યપૂજા તેમજ ૨ ભાવપૂજા આ રીતે બે ભેદ જાણવી. ૧ સાત્વિકીપૂજા, ૨ રાજસી અને ૩ તામસીપૂજા. આ રીતે પૂજાનાં ત્રણ ભેદો શ્રી માનવિજય ઉપાધ્યાયજીએ બનાવેલા શ્રી ધર્મસંગ્રહની મહોપાધ્યાય ન્યાયાચાર્ય
શ્રી યશોવિજયજી મહારાજે કરેલ વિવરણમાં જણાવ્યા છે. અહીં શરૂઆતમાં જવેલા આઠ ભેદ શ્રી નેમિચંદ્રસૂરિજીએ બનાવેલા અનંતનાથ ચરિત્રના આધારે જણાવ્યા છે, તે પાઠ આ પ્રમાણે છે-“કુમલયઢાઢધૂ-
વીવજ્ઞat सनिम्माया ॥ पूया जिणेसराणं, सा अट्टविहा विणिदिवा ॥८॥"
૧૮૦ પ્રશ્ન-જલપૂજાનું સ્વરૂપ શું ?
ઉત્તર–ભવ્ય જીવો અંગશુદ્ધિ, વસ્ત્રશુદ્ધિ વગેરે વિધિ જાળવીને મેરપીંછીથી નિર્માલ્ય ફૂલ વગેરે દૂર કરી, શી જિનબિંબની ઉપર પંચામૃતને પખાલ કરવાપૂર્વક શુદ્ધ જલનો અભિષેક કરે, તે જલપૂજા કહેવાય. આ જલપૂજા કરતી વેળાએ ઇંદ્રાદિ દેવોએ મેરુપર્વતની ઉપર શ્રી તીર્થંકરદેવને ૧ કરોડ ૬૦ લાખ કળશોવડે કરેલ જલાભિષેકની ભાવના ભાવવી, જે ભવ્ય જી કલશમાં સ્વછ-શીતલ પાણીવડે શ્રી જિનેશ્વરની જલપૂજા કરે છે તે પિતાના કર્મ મેલને જરૂર દૂર કરે છે. કહ્યું છે કે-“gTTTT વુિં , જો વછરસાકસીવઢઢેut a qય તો તેવક, TRાઢ નિયમઢ નિયમ છે ૨૨ ?
૧૮૧ પ્રશ્ન—ચંદનપૂજાનું સ્વરૂપ શું ?