________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
અંક ૧૨ મા ]
ખાર ક્ષમાશ્રમણે
સંગ્રહ નથ મુજબનુ છે, મલ્લવાદીના મત વ્યવહાર ન આશ્રીતે છે અને જિનભગણનુ મંતવ્ય ઋજીસૂત્રને અવલંબીતે છે.
૩૭૬
સિદ્ધહેમચન્દ્ર( ૨-૨-૩૯ )ની વાપાટીકામાં જેમને અંગે અનુમહવાહિન સાજિદા: એવા ઉલ્લેખ કરી જેમને શ્રેષ્ઠ તાર્કિક તરીકે ઓળખાવ્યા છે. એ મલ્લવાદી પણ પ્રસ્તુત મલ્લવાદી હૈાવાને વિશેષ સંભવ છે.
ધર્માંત્તરે ન્યાયબિન્દુ ઉપર જેમ ટીકા રચી છે તેમ ધર્મ કીતિ કૃત પ્રમાણવિનિશ્ચય ઉપર પણ ટીકા રચી છે. આ ન્યાયબિન્દુ ઉપરની ટીકા ઉપર જે મલ્લવાદીએ ટિ
ચ્યું છે એ મલ્લવાદી બૌદ હશે અને તેમ નહિ હોય તો પશુ દ્વાદરારનયચક્રના પ્રણેતા મલ્લવાદીથી તાભિન્ન અને અર્વાચીન છે જ એમ “ સન્મતિપ્રકરણ ’ની પ્રસ્તાવના (પૃ. ૬૮)માં ઉલ્લેખ છે. હુ' પણુ આ મત સ્વીકારું છું.
રિભદ્રસૂરિ કા સમયનિણૅય ”માં જિનવિજયજીએ એ ધર્માંત્તર્હાવાનું જે સૂચવ્યું છે તે તેમની સ્ખલના છે એમ કૈલાશચન્દ્રશાસીએ ન્યાયકુમુદચન્દ્ર(બા. ૧)ની પ્રસ્તાવના(પૃ. ૯૪-૯૫)માં પ્રતિપાદન કર્યું છે અને તેમણે કહ્યું છે કે-પ્રસિદ્ધ ધર્માંત્તર એ જ વૃદ્ધ ધર્માંત્તર છે. વિશેષમાં તેમણે ૯૬મા પૃષ્ઠમાં એમ પણ કહ્યુ છે કે-ધર્માંત્તરે ન્યાયબિન્દુની ટીકામાં વિનીતદેવના મત ઉપર આક્ષેપ કર્યાં છે એમ જે મલ્લવાદીએ
આ ટીકાના ણિમાં કહ્યું છે તે ખેડુ છે. આ ઉપરાંત તેમણે એ પણ નિર્દેશ કર્યાં છે કે પ્રસિદ્ધ ધર્માંત્તરને કાશ્મીરના રાજા જયાપી નિમંત્રણ આપ્યું હોય એ બનવાજોગ છે, કેમકે એ નરેશે ઇ. સ. ૭૫૧માં રાજપદ પ્રાપ્ત કર્યું" હતું.
૮. યક્ષદત્ત ગણિ.
શક સવત્ ૭૦૦માં એક દિવસ ઓછા હતા ત્યારે કુવલયમાલા પૂર્ણ કરનારા અને ‘ દાક્ષિણ્યચિહ્ન ' એવા ઉપનામવાળા ઉદ્યોતનરના આ યક્ષદત્તગણું પૂજ થાય છે એમ આપણે આ કુવલયમાલાની પ્રશસ્તિ ઉપરથી જાણી શકીએ છીએ. ‘ગુપ્ત’વશના એક જૈનાચાર્યનું નામ રિગુપ્ત હતું, તએ તૈરરાયના ગુરુ થતા હતા. આ ઉપરથી જિનવિજયજી એમ કહે છે કે-ગુપ્ત સમ્રાટ્ન હરાવનાર હુણ સમ્રાટ તારમાણુના ગુરુ થતા હતા અને આ તારમાણે વિક્રમ સંવત ૫૬૬માં માળવા પર જીત મેળવી હતી. હિરગુપ્તને દેવગુપ્ત નામે શિષ્ય અને શિવ ણુ મહત્તર નામે પ્રશિષ્ય હતા. આ
For Private And Personal Use Only
માં ઉધ્ધત કર્યા હતા અને રૃ. ૫૪-૫૬ માં મેં એ ગુજરાતી અનુવાદ આપ્યા હતા. વિશેષમાં ઉપયુક્ત ત્રણ વાદાની રૂપરેખા મે એના પૃ. ૫૨-૫૮ તેમ જ પૃ. ૨૬૪-૨૭૨ માં આપી હતી. એની ઐતિહાસિક આલાચના જ્ઞાનમન્તુના બે વ ઉપર પ્રસિદ્ધ થયેલ પરિચય( પૃ. ૫૪-૬૨ )માં હિન્દીમાં કરાયેલી છે. વળી આ પરિચય ( પૃ. ૬૨૬૪ ) માં મેં જેના ગુજરાતી અનુવાદ આપ્યા છે. તેના હિન્દી અનુવાદ પણ છે.
* આમ નિર્થિવાદપણું કહેતાં ખચાવુ જોઇએ એવા સૂર Life in the Gupta Age(પૃ. ૫૭૩)માં એના લેખક ડૉ. રાજારામ સાલેાર કાઢ્યો છે,
