________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
૩૮૨
શ્રી જૈન ધર્મ પ્રકાશ,
[ આસા ·
બીજું એક દૃષ્ટાંત કથાનુયોગ ગ્રંથમાં આવેલુ યાદ આવે છે એક બાર વ્રતધારી શેઠ હતા. પોતે દ્રવ્યોપાન નીતિથી જ કરતાં. અનીતિની લેશ પણ વસ્તુ તેમના ઘરમાં સધરાતી નહોતી. શેઠ પાતે ધર્માં હાઇ એક વાર સામાયિક લઈને બેઠા હતા. સામાયિક પૂરુ' થયે સ્ત્રીએ જમવા માટે લાવ્યા. રોડ જમવા બેઠા. જમતાં પહેલા સંકલ્પવિકલ્પ થવા માંડ્યાં. રસોઇ ભાવી નહિ. શકા વ્યક્ત થઇ કે આજે ગમે તેમ હા પણ રસાઈમાં કંઇ પણ અનતિનું દ્રવ્ય વપરાયુ' લાગે છે. પેાતાની સ્ત્રીને પૂછ્યું કે આજે રસોઇ દાના દ્રવ્યથી બનાવી છે? શેઠાણી વિચારમાં પડી ક્રે-બધી વસ્તુ આપણા ધરતી જ વપરાય છે છતાં સ્વામી આમ કેમ પૂછે છે ! ઊહાપોહ કરતાં યાદ આવ્યું કે-પાડોશી પાસેથી પોતે અગ્નિ પાડવા માટે છાણું લાવી હતી. શેઠને વાત કરી કે-આવી રીતે હું દેવતા પાડવા એક છાણું લાવેલી તેનાથી આ રસાઈ બની છે. શૅની શકા ખરી પડી અને પેાતાની સ્ત્રીને શિખામ આપી કે આવી તુચ્છ વસ્તુ પણ અનીતિમય હાઈ આહાર અશુદ્ધ બને છે અને તેથી મને આહાર ઉપર રિચ થઇ નહિ. અહીં શેઠની સ્ત્રીએ કાઇપણ જાતના ચોરીના અધ્યવસાય વિના છાણા જેવી કિંમત રહિત દ્રવ્યથી બનાવેલી રસાઇ જ્યારે અશુદ્ધ નીવડી, ત્યારે જે અનીતિમાં જ જીવન પસાર કરી રહ્યા છે તેના માટે તે પૂછવુ જ શું ?
આ પ્રમાણે નીતિ અને અનીતિનુ દ્રવ્ય બુદ્ધિમાં પરિવર્તન કરે છે, જેઓ અનીતિનું દ્રશ્ય હમેશાં પોતાના પેટમાં નાંખે તેમને ખબર નથી પડતી કે તેમની બુદ્ધિ ભ્રષ્ટ થાય છે.
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
હવે ન્યાયસ પત્રવિભવ કાને કહેવાય ? તે ટૂંકામાં પણ જુદી જુદી રીતે વિગતથી વિચારી જોઇએ કે જેથા ખ્યાલમાં રહે કે શું કરવાથી ન્યાય અને શું કરવાથી અન્યાય ગણાય.
સ પ્રકારના વ્યાપારમાં ન્યાયપૂર્વક વર્તવું, અન્યાયથી ચાલવું નહિ. એક ભાવ કહી ખીજો ભાવ કહેવા તે પણ અન્યાય છે, ઉચિત રીતે નફા નહીં લેતાં રૂપીએ ત્રણ ચાર આના કે તેથી વધુ નફા લેવા તે અન્યાય છે, સટ્ટાના વેપાર તે પણુ અન્યાય છે, મજૂર યા નાકરને મહેનતાણા પ્રમાણે પગાર-પૂરી મજૂરી નહિ આપતાં તેની ગરજ જોઇ આધુ આપવું તે પણ અન્યાય છે. નાકરી કરતાં ધણીના સેાંપેલા કાર્યમાંથી પૈસા ખાય જવા નહિ, લાંચ ખાવી નહિ, ઓછી સમજવાળા મનુષ્યને છેતરવા પ્રયત્ન કરવા નહિ, વ્યાજ વતર કરનારે સામા ધણીને છેતરી માજના પૈસા વધારે લેવા હિં, માલ ભેળસેળ કરીને વેચવા નહિ, સરકારી નોકરી કરનાર મનુષ્યે વડ઼ાલા થવા સારુ લાકા ઉપર કાયદા વિરુદ્ધ જુલમ ગુજારવે નહિ, મજૂરી યા કારીગરીને ધંધો કરતાં રાજ લઇ કામ બરાબર કરવુ-ખેડુ‘ દિલ કરવું નહિ, નાત અથવા મહાજનમાં શેઠાઈ કરતા હોય તો પોતાથી વિરુદ્ધ મતવાળાને કેબુદ્ધિથી ગેરવ્યાજખી ગુન્હેગાર ઠરાવવે નહિ, ક્રાઇ માણસે આપણું બગાડયું હોય તે દ્વેષથી તેના ઉપર ખેાટા આરોપ મૂકવે નહિ અથવા નુકસાન કરવુ નહિં, કાઇને ખેાટુ' કલક દેવુ નહિં, ધર્મ અને ગુરુને બહાને પૈસા લેવા સારુ ધર્મીમાં ન હૈાય તે વાત સમજાવવી નહિ, નાકરની સ્ત્રી સાથે અયોગ્ય કર્મીમાં વર્તવુ નહિ, ધર્મ નિમિત્ત પૈસા કઢાવી પેાતાના કામાં વાપરવા નહિ, ધર્મ સંબંધી કાર્યાંમાં વાપરવા માટે પણ ખોટી સાક્ષી પૂરી પૈસા લેવા નહિ, ધ કાર્ય માં ફાયદો થતો હેય. તે બદલ મનમાં વિચારવું કે આપણે ધર્માંતે વાસ્તે જૂડ
For Private And Personal Use Only
