________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
અંક ૧૨ મ ]
બાર ક્ષમાશ્રમણ (૨) આ વસુદેવહિંડીને ઉલેખ વિશેસણવડમાં છે એટલે સંઘદાસગણિ જિનભદ્રમણિ ક્ષમાશ્રમણના પૂર્વકાલીન છે. ' * આ સંબંધમાં હું એ ઉમેરીશ કે વસુદેવહિંડીનો ઉલ્લેખ આવસ્મયગુણિ (ભા. ૨, પૃ. ૩૨૪ )માં કરાયેલ છે.
૧૦. સિંહ આપણે ઉપર જોઈ ગયા તેમ મલ્લવાદીએ રચેલા નયચક્રના આ ટીકાકાર છે, એ સિંહસરથી અભિન્ન હોય તે “ 'ધરતી' સિદ્ધસેનગણિ એમના પ્રશિષ્ય ગણાય,
બઘાઠીપિક” શાખાના સિંહ જેમનો ઉલ્લેખ નંદીની ધૂરાવલીમાં રેવતી નક્ષત્ર પછી કરાવે છે તેઓ યુગપ્રધાન હશે, પણ ક્ષમાશ્રમણ’ હોય એમ જાણવામાં નથી, એટલે એમને વિષે વિચાર કરવાનો રહેતો નથી..
૧૧. સ્થિરગુપ્ત. પસવણાકની ઘેરાવલી( ગા. ૧૨ )માં એમને વિષે ઉલ્લેખ છે. ત્યાં એમનું વચ્છસ ગોત્ર સૂચવાયું છે.
૧૨. હિમવંત. નદીમાં જે થેરાવલી છે તેની ૩૪ મી અને ૩૫ મી ગાથામાં એમને વિષે નિર્દેશ છે. ત્યાં એમને “હિમવત'ની જેમ મહાવિક્રમવાળા, અનંત ધૈર્ય અને પરાક્રમવાળા, અનંત ગમ અને પર્યાયવાળા સૂત્રનો સ્વાધ્યાય કરનારા તેમ જ કાલિક શ્રતના અનુયોગને તથા પૂને ધારણ કરનારા તરીકે વર્ણવ્યા છે.
નંદીની થરાવલીમાં આચાર્ય સ્કંદિલની પછી અને નાગાર્જુનની પહેલાં હિમવંતને ઉલ્લેખ છે. આથી એ કદમના કરાય છે કે હિમવંત ક્ષમાશ્રમણ આ બંને મુનિવરેના સમકાલીન હશે એટલે કે વીરસંવત ૮૨૫ ની આસપાસમાં એઓ વિદ્યમાન હશે, કેમ કે સ્કંદિલે માથુરી વાચના વીરસંવત ૮૨૭ થી ૮૪૦ ના ગાળામાં પ્રવર્તાવી હતી.. 4
હિમવંતરાવલી નામની એક પાર્ટય કૃતિને ગુજરાતી અનુવાદ પ્રસિદ્ધ થયેલ છે. એમાંની કેટલીક બાબતે વિચારણીય છે. એમાં કેટલીક પ્રાચીન અને અન્ય ગ્રંથસ્થ સાહિત્યમાં નહિ મળતી હકીકત છે. આ હિમવંત થેરાવલી તે હિમવંત ક્ષમાશ્રમણની જ કૃતિ છે કે કેમ તેને નિર્ણય કરે બાકી રહે છે. આ થેરાવલીને પરિચય વીર નિર્વાણ સંવત ઔર જૈન કાલગણના(પૃ. ૧૬૧-૧૮૫)માં કરાવાયેલો છે. એના આદ્ય ગાથા નીચે મુજબ છે –
2 " नमिऊण वद्धमाणं तित्थयरं तं परं पयं पत्तं ।
इंदभूइगणनाहं कहेमि थेरावलिं कमसो॥" ", આ ઘેરાવલીમાં હિમવંતને કંદિલના શિષ્ય તરીકે ઉલ્લેખ છે. " . . " આ પ્રમાણે મેં સમય છે અને સાધન અનુસાર આ લેખ લખ્યા છે અને એમાં કેટલાક પ્રશ્ન ઉપસ્થિત કર્યા છે, તે એ વિષયના જાણકારોને એના સપ્રમાણુ ઉત્તર સુચવવાની કૃપા કરવા વિનવતા અને સર્વે ક્ષમાશ્રમણોને વારંવાર વંદના કરતે હું વિરમું છું,
કે
..
For Private And Personal Use Only
