________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
- + મ,
માનિ ન
મ
*
* *
*
અંક ૧૨ મે ] બાર ક્ષમાશ્રમણે
૩૭૫ તેમણે એ પણ સૂચવ્યું છે કે-અકલંક પછી લગભગ સે વર્ષ રચાયેલે એ લઘુનયચક નામનો ગ્રન્થ દિગંબરાના સાહિત્ય માં છે. આ નામ ઉપરથી તેમ જ અન્ય ઉલેખે ઉપરથી એ સિદ્ધ થાય છે કે-નયચક નામને કાઈ માટે ગ્રંથ છે. આ માટે ગ્રંથ તે મલ્લવાદીએ રચેલ નયચક જ હોવો જોઈએ.
વિદ્યાનંદીએ તત્ત્વાકલેકવાર્તિક(પૃ ર૭૬ )માં નીચે મુજબની પંક્તિધારા નયના વિશદ અને વિશિષ્ટ નિરૂપણ માટે નમુચક જોવાની ભલામણ કરી છે –
“: guત્ત સત્યા નથવક: 11 » આ નયને હું તો મલવાદીના નયચથી અભિન્ન ગણું છું. જો કે “ સુમતિપ્રકરણ”ની પ્રસ્તાવના( પ. ૭૬)માં નીચે મુજબ ઉલ્લેખ જોવાય છે–
મલવાદીના કે બીજા જ કઈ આચાર્યના નવચક્રના અભ્યાસના પરિણામરૂપ વિધાનદીના નયનિરૂપણમાં જે સપ્તભંગીઓના વિવિધ ભેદ પરત્વે વર્ણન છે તેમાં સન્મતિના સપ્તભંગી પરિચયના થડે પણ ફાળે હોય એવી ધારણું રહે છે,
અનેકાન્તજયપતાકા( ખ. ૧, પૃ. ૫૮ અને ૧૧૬)માં જેમનો “વાદિમુખ્ય ” તરીકે હરિભકસૂરિએ ઉલ્લેખ કર્યો છે અને જેમની સમૂઇપયરની ટીકામાંથી આ પૃષ્ઠો ઉપર નીચે મુજબનું એક અવતરણ અપાયું છે તેમને હું પ્રસ્તુત મલવાદી માનું છું. કેમ કે હરિભદ્રસૂરિની પૂર્વે આ સિવાયના બીજા કોઈ મદ્ધવાદી થયાને કોઈએ ઉલ્લેખ કર્યો હોય એમ જણાતું નથી.
સ્થvratવષ્ણુરાવાનાપા હિ વસ્તુનો વતુર્વમ્ ” પૃ. ૫૮. ___“न विषयग्रहणपरिणामाहतेऽपरः संवेदने विषयप्रतिभासो युज्यते, युक्तत्वયોજા –પૃ. ૧૧૬. " અનેકાન્તજયપતાકાની પજ્ઞ વ્યાખ્યા(પૃ ૫૮ અને ૧૧૬)માં આ ઉલ્લેખ સમ્મતિના છે એમ જે કહ્યું છે તે વ્યાખ્યય અને વ્યાખ્યાનની અભેદ વિવક્ષાને આભારી છે એટલે અહીં સમ્મતિથી સમઈપયરણની ટીકા સમજવાની છે. વિશેષમાં આ વ્યાખ્યામાં વાદિમુખ્ય ’ એટલે મલવાદી એવું સ્પષ્ટ કથન છે.
પ્રદ્યુમ્નસૂરિના શિષ્ય અને વિક્રમની અગિયારમી સદીના પૂર્વાર્ધમાં વિદ્યમાન અભય. દેવસૂરિએ (વાદમહાવથી અભિન્ન મનાતી) સમઈપયરણની ટીકા(મૃ. ૬૦૮ )માં કેવલજ્ઞાન અને કેવલદર્શન એ બે ઉપયોગ એક સાથે સર્વ ને હોય છે એવા યુગ૫૬પગવાદના પુરસ્કર્તા તરીકે જે મલવાદીને નિર્દેશ કર્યો છે તે પણ પ્રસ્તુત મલવાદી હોવાનો વિશેષ સંભવ છે.
૧. તત્ત્વાર્થ (૧-૩ ) ઉપરનું આ ૧૦૨મું પડ્યું છે.
૨. આ ટીકાનું પરિમાણ ૭૦૦ શ્લેક જેટલું છે એમ બૃહટિપ્પણીમાં સચવાયું છે. હજી સુધી તે આ ટીકા ઉપલબ્ધ થઈ નથી એટલે કાળ એને સ્વાહા કરી ગયો હશે.
For Private And Personal Use Only
