Jain Dharm Prakash 1944 Pustak 060 Ank 09

Author(s): Jain Dharm Prasarak Sabha
Publisher: Jain Dharm Prasarak Sabha

Page 9

અંક ૯ મા ]
શ્રી પ્રશ્નસિ
૨૬૩
વાયને અશુભ કર્મના બંધનું જે કારણ તે પાપ કહેવાય. આ રીતે પુણ્યપાપના આશ્રવમાં પણુ અંતર્ભાવ થાય છે એમ શ્રી નવતત્ત્વ પ્રકરણાદિમાં જણાવ્યુ છે. આ વાતને દિગ ંબરમતાનુયાયીએ પણું કબૂલ કરે છે, તે નીચેના પાઠ ઉપરથી જાણી શકાય છે.—‘ તુયવાપવાોવસદ્ામિતિ ચેન ન આથવે ધંધે વાડતાંવાત્ ” એમ તત્ત્વાર્થરાજવાન્તિકમાં અકલકદેવ જણાવે છે. તથા તત્ત્વાર્થ àાકાન્તિકમાં ( પૃ૦ ૯૧ માં ) વિદ્યાનંદ—“ મુખ્યપાપપરાથા તુ, વધાપ્રવિૌ । શ્રદ્ધાતથ્યો 7 મેવેન, સપ્તમોઽતિપ્રસંસ્કૃત:।। ૮ ૫ શ્રી ઉત્તરાધ્યયન સૂત્ર વગેરેમાં સ્પષ્ટ મેધ કરવાની ખાતર પુણ્ય અને પાપને અલગ ગણીને નવ તત્ત્વા કહ્યા છે.
૧૬૩. પ્રશ્ન—જીવાદિ તત્ત્વાને યથાર્થ જાણવાનું કારણ શું ?
ઉત્તર—માક્ષનું પરમકારણ સમ્યગ્દર્શન છે, કારણ કે સમ્યજ્ઞાન ને સમ્યક્ ચારિત્રની સફલતા તેને લઈને જ આગમ શાસ્ત્રોમાં વર્ણવી છે. અધિગમસમ્યક્ત્વના લાભ નવતત્ત્વાના ખરા બેધથી થઇ શકે છે. કહ્યું છે કે—“ નવાનવયત્વે નો जाणइ तस्स होइ सम्मत्तं । "
૧૩૪. પ્રશ્ન—અહિરાત્માનું સ્વરૂપ શુ ?
ઉત્તર—માહ અને અજ્ઞાનને લઇને શરીર, ધનકુટુંબાદિ જે પદાર્થ છે, તે સર્વને પેાતાના માનીને અનેક જાતનાં પાપકર્મો કરવામાં આસક્તિવાળા સ’સારી જીવા અહિરાત્મા કહેવાય. આવા મૂઢ આત્માએ ખરાં સુખનાં સાધન અહિંસા, તપ અને સંયમને દુ:ખનાં કારણુ માનીને સેવતાં નથી, અને વિષયકષાયાિ દુ:ખનાં કારણાને સુખનાં સાધત માનીને નિરતર સૈવે છે, માટે જ તે ચાહે છે તે પામે છે, સુખને દુઃખને જેવા કારણે સેવે, તેવુ કાર્ય થાય કારણુ કે કાની વ્યવસ્થા કારણને અનુસરે છે. એટલે જેવુ કારણ હાય તેને અનુસરતુ કાર્ય થાય. નીમાળી વાવતાં લીંબડા થાય, પણ શેરડીના સાંઠે ન જ થાય. હ્યું છે - " कारणानुरोधात्कार्यव्यवस्था यथा कारणं तथा कार्ये, नहि निंबवीजादिक्षुદિવિતુમદ્યુતિ !” અહિરાત્મ ભાવને પામેલા જીવાને જોઇને ત્યાગી મહાપુરુષો તેમને સમજાવે છે કે—હે મહાનુભાવા ! જે સાંસારિક પદાર્થને તમે પેાતાના માનીને અનેક જાતનાં પાપકર્મો સેવી રહ્યા છે. તે પદાર્થો ચાક્કસ તમારા છે જ નહિ, કારણ કે જે તે પદાર્થો તમારા હાય તો હું તમને પૂછું છું કે–તમે જન્મતાં તે પદાર્થ સાથે લાવ્યા છે ? મહાસમર્થ આત્માએ તે પદાર્થો જન્મતાં સાથે નથી લાવી શક્યા, તે તમે કઈ રીતે લાવી શકે ? મરતી વખતે મમતાનાં સાધના તમે સાથે લઇ જશે ? મેટા માંધાતા જેવા પુરુષા પણું તમામ પદાર્થો અહીં મૂકીને પરભવમાં ચાલ્યા ગયા, તેા પછી તમે તે પદાર્થો મરતી વખતે કઇ રીતે સાથે લઇ જશે! ? કેકાઇ પણ સાથે લઇ જવાને સમર્થ છે જ નહિ, આ જીવ એકલા જન્મ્યા છે તે એકલેા જ મરણ પામી પરભવમાં જાય