________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
સાચા સુખની ચાવી
ખુશમિજાજ અને કરુણાળુ હૃદય .
જગતના મનુષ્ય માત્ર સુખને ઇચ્છે છે, પરંતુ સુખ મેળવવાના સાચા માર્ગ શેાધી શકતા નથી. તેવા સાચા માર્ગ મળી જાય તે જરૂર સુખની પ્રાપ્તિ થાય છે. આ લેખને મથાળે લખેલી સાચા સુખની એ ચાવીએ.—ખુશમિજાજ અને કરુગ્ણાળુ હૃદય એ સુજ્ઞ મનુષ્યેાના શેાધકપણાનું સાચુ` પરિણામ છે. જે મનુષ્ય ખુશમિજાજી હોય છે તે દુઃખની બહુ દરકાર કરતા નથી એટલું જ નહિ, પણ દુ:ખ પણ તેને હુ અસર કરી શકતું નથી. ખુશમિજાજી મનુષ્ય દરેક કષ્ટના સંચાગામાં પણ સુખના માર્ગ શેાધી શકે છે, તે દુ:ખમાં લેવાઇ જતા નથી, દુ:ખમાં તે ડૂબી જતા નથી અને આવેલ દુ:ખ જરૂર અમુક વખતે પ્રયાસે કે બિનપ્રયાસે નાશ પામી જવાનું છે એમ માને છે. તંદુરસ્ત મનુષ્ય પ્રાયે ખુશમિજાજી હૈાય છે. ખુશમિજાજને માટે તંદુરસ્તીની પણ આવશ્યકત! છે. આન ંદી સ્વભાવ તંદુરસ્તીનું આકર્ષીક છે. તે સહેલાઇથી તંદુરસ્તીને મેળવી શકે છે. ખુશમિજાજી રહેવામાં ખીજા પણ અનેક લાભ રહેલા છે. જે વિચારશીલ મનુષ્ય આ માગતમાં વિચાર કરશે તેને તે લાભ જરૂર ધ્યાનમાં આવે તેમ છે.
સાચા સુખની ચાવીને ખીજો પ્રકાર કરુણાળુ હૃદય છે. કરુણાળુ હૃદયવાળા મનુષ્યા જો કે પારકે દુ:ખે દુ:ખી થતા હોય છે; પરન્તુ તે તેને દુઃખ માનતા નથી. તે તેા એવા નાના મેાટા દુ:ખાથી દુ:ખી થતા મનુષ્યના દુઃખનુ નિવારણુ કેમ થાય તે જ વિચાર્યા કરે છે, તેને અનુસરતા પ્રયાસ કરે છે અને જ્યારે પેાતાના પ્રયાસથી કોઇના પણ નાના મેટા દુ:ખનું નિવારણુ થાય છે ત્યારે તેને આત્મા પ્રસન્ન થાય છે. આ પ્રસન્નતા જ તેને સુખી અનાવે છે. પાતાથી અને કિવા ન બને તે પણુ, તેનુ હૃદય તા અન્ય મનુષ્યેાનાં દુ:ખો દૂર કરવાનું રટણ કર્યા કરે છે.
માર ભાવના ઉપરાંતની મીજી ચાર ભાવનામાં પહેલી મૈત્રી ભાવના છે તે આવા મનુષ્યના હૃદયમાં પસાર પામેલી હોય છે અને તેથી તેનું હૃદય કાચપ આ તેમજ સુકોમળ હાય છે, જેને લઈને તેને અન્યનાં દુ:ખ નિવારણના માગે સહેજે મળી આવે છે.
આ બંને ખાખતા અહુ વિચારવા ચેાગ્ય છે. એમાં ઘણું રહસ્ય ભરેલું છે અને તે આત્માની ભૂમિના ગુણ છે, જે ભૂમિ આદ્ર હોય તેમાં નાંખેલુ જ થાડા પ્રયાસે સારા લાભ આપે છે એ બાબત તણીતી છે. આ સંબંધમાં બુદ્ધિચાને ઘણું લખી શકે તેમ છે, પરન્તુ હું તે ગ્યા ટૂંકા લેખ લખીને સુન્ન મનુષ્યોને ખુશમિજાજ અને કરુણાળુ હૃદય એ એ શબ્દનુ રટણ કરવાનું સૂચવુ છુ .
-->< ( ૨૭૦)
કુંવરજી
For Private And Personal Use Only
