Jain Dharm Prakash 1923 Pustak 039 Ank 07

Author(s): Jain Dharm Prasarak Sabha
Publisher: Jain Dharm Prasarak Sabha

Page 7

શ્રીમાન હરિભદ્રસૂરિ કૃત શ્રાવક ધર્મવિધિ પંચારાક. ૨૩ ૬ સમકિત પામ્યા પછી જ્ઞાનાવરણી વિગેરે કર્મોની બેથી નવ પાપમ સ્થિતિ ન્યૂન થયે છતે સંસારસાગર તરવાને નાવસમાન અણુવ્રતાદિક નિએ પ્રાપ્ત થાય છે. આયુષ્યવર્જિત મેહનીય પ્રમુખ સાતે કર્મોની પાપમની અસંખ્યાતમા ભાગે ન્યૂન એક કેડાડ સાગરોપમની સ્થિતિ ઉપરાંતની શેષ સઘળી કર્મસ્થિતિ યથાપ્રવૃત્તિકરણે કરી છવ ખપાવે. પછી અપૂર્વકરણે કરી ગ્રંથિભેદપૂર્વક જીવ સમકિત પામે. પછી ૨ થી ૯ પલ્યોપમ જેટલી બાકીની કર્મ સ્થિતિ અપાવ્યાથી અણુવ્રતાનો લાભ થાય, અને સંખ્યાત સાગરોપમ જેટલીચારિત્રમોહનીયની સ્થિતિ ખપાવ્યાથી ભાવથી મહાવ્રતોની પ્રાપ્તિ થઈ શકે. દ્રવ્યથી અણુવ્રત અને મહાવ્રતની પ્રાપ્તિ તે કર્મની સ્થિતિ વધારે હોવા છતાં પણ સંભવે છે. ( ટીકાકાર )
૭ પ્રાણાતિપાત વિરમણાદિક પાંચજ આશુતે જાણવા અને બીજા દિશિપરિમાણદિક એ મૂળગુણરૂપ અણુવ્રતોનાજ પુષ્ટિકારક ગુણવ્રત અને શિક્ષાવ્રત રૂપ ઉત્તરગુણ જાણવા. તેમાં પ્રથમ અણુવ્રતનું સ્વરૂપ જણાવવા શાસ્ત્રકાર કહે છે.
૮ સ્થલ પ્રાણવધથી વિરમવારૂપ પ્રથમ અણુવ્રત છે. તે પ્રાણવધ સંકપથી અને આરંભથી બે પ્રકારે થાય છે. તેમાં વધ કરવાની બુદ્ધિરૂપ સંકપ અને ખેતી પ્રમુખ આરંભ એ બંને રીતે સ્થૂલ પ્રાણાતિપાત વિરમણવ્રત અંગીકાર કરનાર શ્રાવક થલ પ્રાણવધને પ્રતિજ્ઞાપૂર્વક પરિહરે. આવશ્યક ચણિમાં સંકલ્પથી રથલ પ્રાણવધ વિરમણની પ્રતિજ્ઞા કહી અને આરંભથી રસ્થલ પ્રાણવધ વિગેરેની પ્રતિજ્ઞા કેમ કહી નહીં? ગૃહરથ આરંભ વજી ન શકે માટે. સંકલ્પથી તે તે આગમ રીતે લ પ્રાણવથી વિરમેજ. તેજ આગમત વધવર્જન વિધિ અને તેની ઉત્તર વિધિ દર્શાવતા સતા ગ્રંથકાર કહે છે. - ૯ ધર્મામા ગુરૂ સમીપે ધર્મોપદેશનું શ્રવણ કરી વૈરાગ ભીનો થયેલ શ્રાવક ચતુર્માસાદિક અપકાળ પચત કે લાંબા વખત જીવિતવ્ય પર્વત ઉપર મુજબ સ્થૂલ પ્રાણવધ વિરતિની પ્રતિજ્ઞા કરીને તેના પાંચ અતિચારો ભાવશુદ્ધિવ સમજીને તજે. તે પાંચ અતિચારો હવે જણાવે છે.
૧૦ કે ધાદિ પાઘવ દુષિત મનવાળે થઈ શ્રાવક પશુ કે મનુષ્યાદિકને વધ, બંધન, અંગદ, અતિ ભાર આરોપણ તથા ભાત પાણીનો અંતરાય નિહ ક ન કરે. ખાસ હેતુસર બંધાદિક કરતા છતાં સ દયાપણાથી તે અતિચાર નથી.
૧૧ બા આવતમાં કન્યા, ગે, ભૂમિ સંબંધી અસત્ય તથા થાપણ અને કૃટ સાક્ષી એમ સ્થૂલ મૃષાવાદથી વિરમવાનું સંક્ષેપથી પાંચ પ્રકારે જાણવું. એના પાંચ અતિચાર કહે છે.