________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
શ્રીમાન હરિભદ્રસૂરિ કૃત શ્રાવકધર્મવિધિ પંચાશક ૨૦૯ પરિણામ કદાપિ ઢીલા પડતા નથી. તેથી જ બુદ્ધિશાળી જનેએ નિત્ય મૃત્યાદિક પ્રયત્નમાં સદાય ઉધમ કરે. ઉકત થતા સંબંધી શેષ કર્તવ્ય (અવશિષ્ટ હકીકત) દર્શાવતા સંતા ગ્રંશકાર કહે છે-- - ૩૯ આ શ્રાવકમાં પ્રાર્થે આવતા અને ગુણવ્રત જીવિત પર્યત સેવવાના હોય છે. ફકત બાકી રહેલા શેક્ષાવ્રતે (પુનઃ પુનઃ અભ્યાસવા વ્ય હેવાથી) અપ કાળ સેવવાના હોય છે. તેમાં સામાયિક અને દેશાવગાસિક વારંવાર ઉચ્ચારાય છે અને પિષધ તથા અતિથિસંવિભાગ નિયત દિવસે કરાય છે. સાધુના મહાવ્રતો તે કાયમને માટે જ હોય છે. ખારે પ્રકારને શ્રાવકધર્મ કહ્યું તે લેખનાને કહેવાનો અવસર આવવાથી તે વિષે શાસ્ત્રકાર કહે છે કે
૪૦ અંતે—વિતાવ્યના અંત વખતે અનશન પૂર્વક સંલેખના નામની કિયા શ્રાવકને અવશ્ય કરવાની હતી નથી; કેમકે તથાવિધ પરિણામવાળે કઈક શ્રાવક પ્રવૃન્યા-દીક્ષા આદરે છે તે કરે છે. તેથી સંલેખના સંબંધી હકીકત આ ટ્રેક પ્રકરણમાં કહી નથી. અતઃ શ્રાવકધર્મને લગતી ઉપર જણાવેલી હકીકત ઉપરાંત બાકીનો વિધિવિશેષ હવે કહીએ છીએ.
૪૧ શાક તેવા ગામ નગરાદિકમાં જ વસવું કે જ્યાં સાધુજનેનું આવાગમન થતું હોય, વળી જેમાં જિનમંદિરે હોય અને બીજા સાધમજને પણ વસતા હોય. એવા સ્થાનમાં નિવાસ કરતાં શું ફળ થાય ? તે કહે છે કે સદૂગુણોની વૃદ્ધિ થાય. શી રીતે ? તે કહે છે–નિઃશંક ભાવથી સાધુઓને વાંદવાથી પાપનાશે અને પ્રાસુક (નિર્દોષ) આહાર પાણી આપવાથી કર્મની નિર્જર (કમ– ક્ષય) થાય, તેમજ જ્ઞાન દર્શન ચારિત્રની રક્ષા અને પુષ્ટિ થાય, તેમજ મિથ્યાત્વકુમતિનો નાશ અને રામ્યકત્વની વિશુદ્ધિ થાય વિગેરે. હવે એવા ગામ નગરાદિકમાં નિવાસ કરી રહેનાર શ્રાવકનું દિનકૃય (કર્તવ્ય) શાસ્ત્રકાર વખાણે છે:--
કર- ૪૩ પચ પર નમસ્કાર નવકારના સ્મરણપૂર્વક જગવું, પછી હું શ્રાવક છું, અમુક વ્રત નિયમ આદરેલાં છે વિગેરે સંભારવું, પછી લઘુ-વડી કારૂપ દેતા ટાળી શુદ્ધિ સાચવી સમાધિપૂર્વક ચિત્યવંદનાદિક ભાવઅનુષ્ઠાન અને વિધિપૂર્વક પચચાણ કરવું. પછી દેરાસરે જવું અને પાંચ અભિગમ સાચવી, વિધિપૂર્વક તેમાં પ્રવેશ કરો. અને પુષ્પમાળાદિકવડે પ્રભુપૂજા કરી, પ્રસિદ્ધ વિધિથી ચૈત્યવંદન કરવું. પછી ગુરૂ સમીપે (પ્રથમ પોતે ઘરે ઘારેલું પચ્ચખાણ કરે. પછી શાસ્ત્ર વ્યાખ્યાન સાંભળવું કે જેથી સક્રિયામાં રૂચિ-પ્રીતિ થવાના હેતુરૂપ સદ્દબોધ થાય. પછી સાધુજનોને શરીરના આરોગ્ય તથા સંયમમાં નિરાબાધતા સંબંધી પૃચ્છા નમ્ર ભાવે કરવી. તેમજ તેમને ઉચિત આષધ ભેજ હાર પાણી પ્રમુખ નિઃસ્વાર્થ ભાવે આપવાને વિવેક કરવો. એ રીતે સ્વઉચિત કર્તાબા વપૂર્વક કરવું
For Private And Personal Use Only
