________________
હિતશિક્ષાના રાસનું રહસ્ય.
हितशिक्षाना रासनु रहस्य.
અનુસંધાન પૃષ્ટ ૮૪ થી,
- એક શહેરમાં એક શ્રેષ્ટીને કમળ નામે પુત્ર હતું. તે ધમથી તદન અજ્ઞાત હતા અને વિમુખ હતો. ધર્મ શું તે જાણતેજ નહીં, તે પછી વ્રત નિયમની તો વાત જ શી ? તેના પિતાએ અંત સમયે બહુ આગ્રહ કરીને તેને એટલે નિયમ કરાવ્યું કે- તારે આપણા પાડોશી કુંભારના માથાની તાલ જોયા પછી જમવું' કમળ પિતાની શરમે તેટલો નિયમ ગ્રહણ કર્યો. પિતા પરલોકવાસી થયા. કમળ પૂર્વોક્ત નિયમ પાળ્યા કરે છે.
એકઠા કમળ શ્રેણીપુત્ર બહારથી આવીને જમવા બેઠે, ત્યાં નિયમ સાંભર્યો, એટલે એકદમ ઉઠ-૫ કુંભાર ઘરે નહોતે. પૂછતાં ખબર પદ્ય કે–સીમમાં માટી દવા ગયે છે. એટલે કમળ સીમમાં આવ્યું. તે વખતે કુંભાર માટી ખોદતાં નિધાન નીકળ્યું હતું તે બહાર કાઢવાની મહેનત કરતો હતો. તેવામાં માથું ઉંચું કરતાં તેની તાલ દેખાવાથી કમળ બોલી ઉઠયો કે- દીઠી દીઠી ' એટલે કંસાર જાણ્યું કે આ નિધાન દેખી ગયો? તેથી કુંભારે તેને. બોલાવવા સાદ કર્યો. પણ કમળ તે ભૂપે હતો એટલે ઘરે આવીને જમવા બેઠે. કુંભારે જાણ્યું કે “આ વાણીઓ ને સજદરબારમાં આ વાત જણાવશે તે જરૂર બધું જશે, માટે તેને ભાગ આપીને વાત ન કરે એમ કરૂં.” એમ વિચારી નિધાન છાનુંમાનું લઈને તે કમળને ઘરે આવ્યા. અને તેને એકાંતમાં નિધાન દેખાવને કહ્યું કે તમને આંખમાંથી અર્થો અધ ભાગ આપીશ પણ તમારે આ વાત કઈને કહેવી નહીં. કમળ શેઠ તરત સમજી ગયો ને અધ ભાગ લઈ કુંભારને રવાને કર્યો. કુંભારના ગયા પછી કમળશેઠ વિચારે છે કે જે આટલો નામ માત્ર-હાંસીરૂપ નિયમ લીધું હતું તે તેથી પણ મને આટલો બધો લાભ થયો, તે પછી બીજા સારા નિયમ કર્યા હોય તે કેટલો લાલ થાય?'
' ! આમ વિચારી તેણે ગુરૂમહારાજની જોગવાઈઓ અનેક પ્રકારના નિયમો ગ્રહણ કર્યા અને પરિણામે સુખી થયા.
આ પ્રમાણે જે મનુષ્ય માતપિતાની કે ગુરૂની શીખ માને છે તે સુખી થાય છે ને નથી માનતા તે દુઃખી થાય છે, ભીખ માગે છે, માટે સમકિત પૂર્વક અનેક પ્રકારના નિયમો ગ્રહણ કરવાવડે મનરૂપી માંકડાને વશ રાખો. કેમકે આ માનવ ભવ સંસારમાં પરિભ્રમણ કરતાં મહામુશકેલીઓ પ્રાપ્ત થાય તે છે, તેની પ્રાપ્તિ ખરેખરી દુલભ છે." જુએ દેવતાઓ વિષયસુખમાં નિમગ્ન હોય છે, નારકી જીવે ને અત્યંત દુઃખી હોય છે અને તિય
